Parkinson hastalarında serotonin transporter gen polimorfizmlerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Parkinson Hastalığında Serotonin Transporter (SERT) Gen Polimorfîzminin Araştırılması Parkinson Hastalığı (PD), 40 yaşın üzerinde ve daha çok erkeklerde görülen en yaygın nörodejeneratif hastalıklardan biridir. PD'nin nedenleri arasında birinci derecede, striatumdaki dopamin kaybı gösteriliyorsa da bazı serotonerjik sistem bozuklukları da rapor edilmiştir. Bunlardan en dikkat çekeni; serotonin geri alım sistemindeki sorundan kaynaklanan major depresyondur. Serotoninin geri alınımından sorumlu SERT genine ait polimorfizmlerin çok sayıda nörolojik ve psikiyatrik hastalığın etiyolojisinde yer alabileceği bildirilmektedir. Serotonin transporter (SERT) geni kromozom 17ql l.l-ql2' ye haritalanmıştır ve iki temel polimorfîzme sahiptir. Birincisi SERT geni intron 2'de bulunan 15-18 bp'lik bir bölgenin farklı sayılarda tekrar etmesine bağlı `değişken sayıda ardışık tekrar` (Variable Number of Tandem Repeats: VNTR) polimorfizmi, diğeri promotor bölgede (5-HTT gene-linked polimorphic region: 5-HTTLPR) 20-22 bp'lik ikili tekrardan oluşan 44 bp'lik insersiyon/delesyon polimorfizmdir. Bu çalışmada, SERT'e ait polimorflzmler ile PD arasında bir ilişki olup olmadığı araştırıldı. 76 hasta ve 54 kontrol bireylerinden alman kanlardan tuz çöktürme yöntemine göre DNA'lar elde edildi. SERT geni polimorfizim allelleri Polimeraz zincir reaksiyonu (Polymerase Chain Reaction: PCR) yöntemiyle belirlendi. SERT geni intron 2 VNTR polimorfizmine göre 12/12, 12/10, 10/10 genotiplerinin hastalardaki dağılımı sırası ile % 56.6, % 35.5, % 7.9, kontrol bireylerinde ise; % 40.7, % 46.3, % 13. olarak belirlendi. 5-HTTLPR polimorfizmine göre L/L, L/S ve S/S genotiplerinin hastalardaki dağılımı sırası ile % 27.6, % 51.3, % 21.1, kontrol gruplarındaki dağılımı ise, % 33.4, % 50, % 16.6 olarak saptandı. SERT geni polimorfizmine ait genotip dağılımı hasta ve kontrol bireyleri arasında kısmen farklılık göstermesine karşın, bu farklılığın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı sonucuna varıldı. xııParkinson hastalığı etiyoloj isinde rol alabilecek çeşitli risk faktörleri ve genlerle beraber yapılacak bir çalışma ile anlamlı sonuçlar elde edilebilir. Ayrıca, örnek sayısı arttırılarak, SERT polimorfizmleri ile diğer nörotransmitter genlerine ait polimorfizmlerlerin kombine bir şekilde PD üzerine etkileri araştırılmalıdır. Anahtar Sözcükler: Serotonin transporter (SERT) gen, Parkinson Hastalığı, genetik polimorfîzm. xııı

ABSTRACT Investigations on Genetic Polymorphism of Serotonin Transporter (SERT) in Parkinson Disease Parkinson (PD) is one of the most common neurodegenerative diseases occurring mostly in men over 40 years of age. Although loss of dopamine in striatum has been shown as the primary reason of PD, some serotonergic system disorders have also been reported among the causes of this disease. The most significant cause of PD is the major depression raised from the abnormalities in re-uptake mechanism of serotonergic system. It has been reported that the polymorphism of SERT genes responsible from re-uptake of serotonin may be part of etiologies of many neurological and psychiatric diseases. Serotonin transporter (SERT) gene has been mapped to the chromosome 17ql l.l-ql2 and possesses two main polymorphisms. One of them is `variable number of tandem repeats` (VNTR) polymorphism which depends on variable number of repeats of the region with 15-18 bp where SERT gene is on intron 2. The other one is at the promotor region (5-HTT gene-linked polymorphic region: 5-HTTLPR) where insertion/ deletion polymorphism with 44 bp takes place with twice the 20-22 bp repeats. In this study, existence of a possible relation between SERT polymorphism and the occurrence of PD was investigated. Blood samples were collected from 76 patients and 54 healthy volunteers (control group) and their DNAs were isolated following the precipitation in the presence of salts. SERT gene alleles were determined using polymerase chain reaction (PCR) method. Based on the intron 2 VNTR polymorphism of SERT gene, the distribution of 12/12, 12/10 and 10/10 genotypes were found as, 56.6 %, 35.5 % and 7.9 % in patients whereas this genotype distribution in control group was 40.7 %, 46.3 % and 13 % respectively. According to 5-HTTLPR polymorphism, the distribution of L/L, L/S and S/S genotypes were found as 27.6 %, 51.3 %, 21.1 % xivin patients whereas this genotype distribution in control group was 33.4 %, 50 %, 16.6 % respectively. Despite the feet that the genotype distribution of SERT gene polymorphism in patients and control group seemed to be different from each other, this difference was not found to be statistically significant. In conclusion, a genetic study involving various risk factor and genes playing important role in the etiology of Parkinson's disease may lead to statistically significant data. Furthermore, the synergistic effect of SERT polymorphism and the polymorphism of other neurotransmitter genes must be investigated increasing the number of the samples. Key words: Serotonin transporter (SERT) gene, Parkinson's disease, genetic polymorphism. xv