Ayaktan kemoterapi alan geriatrik hastalarda sosyal destek ile yorgunluk arasındaki ilişki

Abstract

Ayaktan Kemoterapi Alan Geriatrik Hastalarda Sosyal Destek İle Yorgunluk Arasındaki İlişkiBu çalışma, ayaktan kemoterapi alan 60 yaş üzeri bireylerin, yorgunluk ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile tanımlayıcı ve analitik olarak yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin ayaktan kemoterapi ünitelerinde tedavi gören 60 yaş ve üzeri 71 hasta oluşturmuştur.Araştırmanın verileri ?Kişisel Bilgi Formu?, ?Yorgunluk İçin Görsel Benzerlik Skalası? ve ?Kanser Hastası Sosyal Destek Ölçeği? kullanılarak toplanmıştır.Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma, ortanca değer, çeyreklik ve yüzdelik hesaplaması, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey ve Dunn testi, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi (t testi), Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis ve Pearson Korelasyon testleri kullanılmıştır.Araştırmada yorgunluğun kemoterapi alan yaşlı bireylerde en sık deneyimlenen semptom olduğu belirlenmiştir. Hastaların % 54.5'i ?orta ya da şiddetli? yorgunluk yaşadıklarını, % 68.1'i yaşadıkları yorgunluğun günlük hayatlarını ?çok fazla ya da fazla? düzeyde etkilediğini belirtmişlerdir. Ancak Yorgunluk İçin Görsel Benzerlik Skalası'ından aldıkları ortalama puan (3.15) düşük bulunmuştur. Yaşlı bireylerin algıladıkları sosyal desteğin ?iyi? düzeyde olduğu ve yakın çevrelerinden en fazla ?güven?, en az ?bilgi? desteği aldıkları saptanmıştır. Bireylerin sosyal destek düzeyleri yükseldikçe yaşadıkları yorgunluk sıklığının ve şiddetinin azaldığı belirlenmiştir (p<0.001). Yorgunlukla mücadelede öncelikle bireysel yöntemlerin kullanıldığı, semptomun sağlık personeli ile paylaşılma sıklığının düşük olduğu (%38) ve sağlık personeli tarafından bireylere genellikle aktivite kısıtlayıcı önerilerde bulunulduğu belirlenmiştir. Hastaların yaşadıkları yorgunluk ve algıladıkları sosyal destek düzeylerini eğitim ve gelir durumu, yakın çevrelerindeki bireylerle ilişkileri, kendilerini ve hastalıklarını algılama düzeyleri, yaşadıkları ortamdan memnuniyet düzeyleri ve yaşanılan diğer semptomların varlığının etkilediği saptanmıştır. Ayrıca Hb, Htc değerleri ile cinsiyetin yorgunluk ve enerji düzeyleri ile ilişkili olduğu saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Yorgunluk, Sosyal Destek, Kanser, Yaşlılık

The Relationship Between Fatigue and Social Support in The Elderly Patients Who Received Chemotherapy at Outpatient ClinicThis study, over 60 years individuals who received chemotherapy at outpatient clinic has been done descriptive and analytically in order to determination of relevance between fatigue and social support.Sample of research, 60 years and over 71 of patients have constituted who are treated in Mersin University Faculty of Medicine and its Research and Application Hospital, Çukurova University Faculty of Medicine its Balcalı Teaching and Research Hospital with Adana Numune Teaching and Research Hospital?s outpatient chemotherapy units.Researche?s data has been collected by ? Personal İnformation Form?, ?Visual Analogue Scale for Fatigue? and ?Cancer Patient Social Support Scale?.In data?s evaluation average, standard deviation, middle rate, quarter and percentage calculation, analysis of single variance ( ANOVA), test of Tukey and Dunn, weightiness test of distinction between two average ( test t), test of Mann ? Whitney U, test of Kruskal Wallis and Pearson Correlation have been used.In research, fatigue has been determined as most dense experienced symptom in elderly individuals who received chemotherapy. They have determined %54,5 of patients living ?medium or strong? fatigue, %68 of them have determined that fatigue which they are living influencing their day life?s in ?very much or much? level. But the medium point which was taken from Visual Analogue Scale for Fatigue has been found low (3.15). It has been determined that the degree of the social support on the individuals is good enough and they get more courage and less information from their close environment. Also fixed that when the level of the social support on individuals increases, frequency and intensity of their fatigue decrease (p<0.001). It was also seen that in that struggle, individual methods are used at first, the frequency of sharing the problems with health professional is low and the individuals get unsuitable advices such as some kinds of restricted activities from those staffs. It has also been determined that the educational and economical situation of the individuals, their relationship with their close environment, the perception of their illness and themselves, the gladness of the place where they live and the other symptoms of the illness influence their fatigue and the level of the social support they get. It was seen by the way that the values of Hb, Htc are also associated with the fatigue and the levels of energy of the individual.Keywords: Fatigue, Social Support, Cancer, Elderly.