Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniklerine başvuran ve servislerinde yatan hastalarda istenmeyen ilaç reaksiyonları ve ilaç allerjisi sıklığının belirlenmesi

Abstract

Anne ve babalar tarafından bildirilen ilaç allerji öyküsü günlük klinik pratikte sık karşılaşılan bir problem olup tedavi seçeneklerini ciddi şekilde etkilemektedir. İlaç aşırı duyarlılığına yönelik olarak yapılan detaylı ve ve algoritmik tanısal inceleme doğru tanının konulmasını veya ilaç allerjisinin dışlanmasını sağlayarak hem hastaya hem hekime gelecek tedaviler açısından daha güvenilir bilgi ve önerilerle yol gösterici olmaktadır. Bu çalışma ile ilaç aşırı duyarlılığı şüphesiyle başvuran ya da değerlendirilen çocuklarda standart bir tanısal protokol uygulanarak gerçek ilaç allerji sıklığının belirlenmesi hedeflenmiştir.Çalışmaya Mayıs 2009 ve Mart 2011 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pediatri Anabilim Dalı polikliniklerine ilaç şüphesi ile başvuran ebeveyn ya da hekim tarafından ilaç allerjisi şüphesi bildirilen veya çocuk servislerinde yatarken şüpheli ilaç allerjisi gelişen olgular alınmıştır ve standart bir tanısal protokolle izlenmişlerdir. Ani tip reaksiyon (1 saat içinde gelişen) öyküsüyle başvuran olgular erken okuma prik/intradermal testler ve ilaç provokasyon testleriyle şüpheli ilaçlara yönelik olarak değerlendirilmiştir. Ani olmayan tip reaksiyon (1 saatten sonra gelişen) öyküsüyle başvuran olgular yama test, erken ve geç okuma prik/intradermal testler ve ilaç provokasyon testleriyle şüpheli ilaçlara yönelik olarak değerlendirilmişlerdir.Çalışmamızda başta antibiyotikler, analjezik-antipiretikler ve antiepileptikler olmak üzere ilaçlara aşırı duyarlılık şüphesi olan 97 çocuk değerlendirilmiştir. Bazıları birden fazla ilaca şüpheli aşırı duyarlılık reaksiyonu ile başvurmuş olup toplam 180 olgu değerlendirilmiştir. Çocukların 46' sı kız (%47,5), 51' i erkek (% 52,5) olup deri, yama ve provokasyon testleriyle değerlendirilmişlerdir. Yaş ortalamaları 6,97±4,25 olarak bulunmuştur. Çocukların 26' sı (% 26,8) atopik olarak değerlendirilmiştir, 22' sinde (% 22,7) ailede ilaç allerji öyküsü vardır. Tüm olgular içinde 97 olgu (% 53,9) ani tip reaksiyonla (anafilaksi, ürtiker ve/veya anjioödem ve eritem), 83 olgu (% 46,1) ani olmayan tip reaksiyonla (çoğunlukla ürtikeryal, eritematöz, makülopapüler veya non spesifik döküntü) başvurmuşlardır. Reaksiyon ve değerlendirme arasındaki süre ortalama 5 aydır (minimum 1-maksimum 14 ay). Beta-laktamlara karşı ani ve ani olmayan reaksiyon öyküsüyle değerlendirilen olguların 31' inde (%29,8) beta laktam allerjisi testlerle kanıtlanmıştır. Makrolidlere karşı ani ve ani olmayan tip reaksiyon öyküsüyle değerlendirilen 11 olgudan 3' ünde (% 27,2) makrolid allerjisi erken okuma prik/intradermal testlerle kanıtlanmıştır. Analjezik-antipiretik ilaç grubunda ise 40 (% 70,2) olgu ani tip reaksiyonla, 17 (% 29,8) olgu ani olmayan tip reaksiyonla değerlendirilmiştir; bunlar içinde 12 (% 21,1) olguda analjezik-antipiretik allerjisi testlerle kanıtlanmıştır. Antiepileptikler içinde ise tüm olgular ani olmayan tip reaksiyon ile değerlendirilip 3 (% 30) olguda antiepileptik allerjisi testlerle kanıtlanmıştır.Çocuklarda ebeveynler tarafından bildirilen ilaç allerjileri oral provokasyon testlerini de içerecek şekilde ayırıcı tanı yapmadan ve ilaç önerilerinde bulunulmadan önce geniş bir şekilde değerlendirilmelidir. Kimi çocuklar bazı ilaçları tolere etmişken; kimileri edememiştir. Bir hekim tarafından değerlendirilen ilaç reaksiyonlarında test pozitifliğine daha çok rastlanmıştır ve bu olgularda reaksiyonlar daha ciddi seyretmiştir. Detaylı ve algoritmik tanısal değerlendirme ayırıcı tanı açısından çok önemlidir.Anahtar kelimeler: Ani tip reaksiyon, ani olmayan tip reaksiyon, ilaç deri testleri, istenmeyen ilaç reaksiyonu

Parent or self-reported drug allergy is a frequent claim in daily clinical practice and has a considerable impact on prescription choices. A detailed and algorithmic diagnostic evaluation of for drug hypersensitivity may allows a proper diagnosis or exclusion, which provides patients and physicians with more reliable information and recommendations for future treatments. This study aimed to determine the real frequency of drug hypersensitivity in children admitted, or consultated for a presumptive diagnosis of drug allergy, using a standardized diagnostic protocol.Children who had a parent-reported, or physician-reported drug allergy claim among all children admitted to outpatient and inpatient clinics of Mersin University, Faculty of Medicine, Department of Pediatrics, between May 2009 and March 2011 were included in the study and evaluated with a standardized diagnostic protocol for drug allergy. Children with immediate manifestations (within 1 hour) underwent immediate-reading skin prick (SPT) and intradermal tests (IDT) and drug provocation tests (DPT) with the culprit drugs. Children with nonimmediate manifestations (after 1 hour) were assessed with drug patch tests, immediate and delayed reading prick and intradermal skin tests, and drug provocation tests.We evaluated 97 children with a history of hypersensitivity reactions to drugs, mainly antibiotics, analgesic-antipyretics, and antiepileptics. Some of them are evalueted for multiple drugs. These children are evaluated for 180 cases. Skin, patch and challenge tests were performed in children; 46 (47,5%) of whom were female, 51 (52,5%) were male. Mean age was 6,97±4,25. 22 (22,7%) of the subjects were atopic. 22 (22,7%) of the subjects had family history of drug allergy. Among all, 97 (53,9 %) had experienced immediate manifestations (anaphylaxis, urticaria and/or angioedema, and erythema) and 83 (46,1 %) nonimmediate manifestations (mostly urticarial, erythematous, maculopapular or nonspecific rashes). The average time interval between the reaction and evaluation was 5 months (min 1-max 14 months). Among all of the cases (n=88) with immediate and non-immediate reactions to beta-lactams 28 (31,8%) were confirmed with diagnostic tests .Among 11 cases with immediate and non-immediate reaction history to macrolides 3(27,2 %) demonstrated positive immediate-reading SPT or IDT results .In analgesic-antipyretic group 40 (70,2 %) cases refered with immediate reactions, 17 (29,8%) with non-immediate reactions. Among all 12 (21,1%) of the cases had test proven analgesic-antipyretic allergy. İn antiepileptic group all of the cases were evaluated for non-immediate reactions and among all (n=10) cases , 3 (% 30) were confirmed with diagnostic tests.Children with parent-reported drug allergy should be evaluated with an exhaustive diagnostic work-up including oral provocation tests, before strict diagnosis and drug prohibitions are made. Many children tolerate the culprit drugs well after the acute episode of presumptive drug reactions, many of them are not. However, drug reactions observed by physicians are more often positive on tests and generally more serious. A detailed and algorithmic diagnostic evaluation is so important for distinct diagnosis.Key words: İmmediate reactions, non-immediate reactions, drug skin tests, adverse drug reaction