Yakala tekrar yakala yöntemiyle prevalans ve diagnostik doğruluk tahmini

Abstract

Hastalık değerlendirmelerinde, özellikle insidans ve prevelans çalışmalarında kullanılan en yaygın yol liste kayıtlarını kullanmaktır. Ancak genellikle kullanılacak tam bir liste yoktur. Birden çok listenin birbiriyle çakışan kayıtlara ve eksik bilgilere sahip olması sebebiyle de yakala tekrar yakala (YTY) yöntemi kullanılmaktadır. Uzun yıllar ekolojistler tarafından yaban hayatındaki hayvanların sayımında kullanılan yakala tekrar yakala yöntemi, son zamanlarda epidemiyologlar tarafından hastalık prevelans ve insidans belirleme çalışmalarında ya da evsizler gibi özel popülasyonların belirlenmesinde kullanılmaya başlanmıştır. Değişen koşullara göre kullanılacak yakala tekrar yakala yöntemi de değişiklik göstermektedir. Bunlar Lincoln-Petersen, Jolly-Seber, Schanabel ve Schumacher-Eschmeyer yöntemleridir. Ayrıca kaynak bağımlılığını incelemek için logaritmik doğrusal modellere de değinilmiştir.Sensitivite ve spesifite değerleri düşük, referans tanı testleri sonrasında altın standart ile değerlendirilmesine karar verilen hasta sayısında yapılabilecek hataları önlemek adına yakala tekrar yakala yönteminin kullanımı oldukça pratiktir.Bu çalışmada tüm yöntemlerin nasıl uygulanacağı hipotetik ve benzetim tekniğiyle üretilen veriler üstünde gösterilmiştir. Yakala tekrar yakala yöntemiyle ilgili günümüze kadar yapılan yayınlar taranmış, sağlıkla ilgili olanlar çalışılan hastalık/tıbbi durum, popülasyon tipi, kullanılan tahmin yöntemi, yakalama sayısı ve örnek genişlikleri bakımından incelenmiştir. Tarama sonucu elde edilen sağlıkla ilgili 255 çalışmanın yaklaşık %38'inde insidans, %28'inde prevalans ve %27'sinde mortalite hesabı yapıldığı görülmüştür.

In the disease assessments, especially the incidence and prevalence studies, the most common way is to use the list records. However, usually there is not a complete list to use. Since mulitple lists have overlapping and missing information, capture recapture method (CRC) is used. CRC method that has been used for census of wildlife animals by ecologist for many years, has recently also been employed by epidemiologists for determining the prevalence and incidence of the disease or a specific population, such as homeless. CRC method to be used for chanching conditions also varies. These could be listed as Lincoln-Petersen, Jolly-Seber, Schanabel and Schumacher-Eschmeyer methods. Additionally, log-linear models can also be applied for evaluating the resource dependency.CRC method is practical to apply in order to prevent in the patient number that is assessed via gold standard following the diagnostic/reference tests with low sensitivity and spesificity values.In this study, above mentioned methods are explained via hypothetical and simulation data. Accordingly all the up to date studies regarding CRC method have been examined and health releated studies are analyzed with respect to medical conditions, population type, estimation method used, disease prevalence and sample size. As a result of scanning, it is observed that 38% of 255 health releated studies are examined for incidence, 28% for prevalence and 27% for mortality calculation.