Ayaktan kemoterapi alan hastalara bakım veren aile bireylerinin bakım yükleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki

Abstract

Çalışma ayaktan kemoterapi alan hastalara bakım veren aile bireylerinin bakım yükleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Mersin Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin Ayaktan Kemoterapi Merkezi'ne kemoterapi almak için başvuran 120 hastanın yakını oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, `Veri Toplama Formu`, `Bakım Verenin Stres Ölçeği`, `Kanser Hastasına Bakım Veren Aile Üyelerinin Yaşam Kalitesi Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Normal dağılım gösterenler student t, anova ile normal dağılım göstermeyenler ise Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testi ile değerlendirilmiştir. Araştırmada bakım veren aile üyelerinin yaş ortalaması 42,19 ± 13,11 olup, %32,5'i 51 yaş ve üzeridir. Bakım verenlerin %67,5'inin kadın, %72,3'ünün evli, %48,7'sinin ilköğretim mezunu, %64,7'sinin çalışmadığı ve %57,1'sinin gelirinin giderinden az olduğu saptanmıştır. Aile üyelerinin bakım verirken % 66,7'sinin aile içi ilişkilerinde değişim, %85,8'nin sosyal ilişkilerinde değişim ve %68,9'unun ekonomik sorunlar yaşadığı saptanmıştır. Aile üyelerinin % 60,8'i bakım verirken diğer aile üyeleri tarafından desteklendiğini belirtmişlerdir. Aile üyelerinin bakım verirken en çok bulantı, kusma, yorgunluk ve iştahsızlık semptomları ile baş etmede zorlandıkları saptanmıştır. Çalışmamızda kadın bakım vericilerin, eğitim düzeyi düşük olanların, evli olanların, çalışanların, geliri giderinden az olanların, eşine bakım verenlerin, günlük 21 saat ve üzeri bakım verenlerin yaşam kalitelerinin en kötü olduğu saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Yaşam kalitesi, bakım verenlerde stres, bakım yükü, aile üyesi, hemşirelik

This descriptive study has been carried to determine the relationship between caregiving burden and quality of life of family caregivers of outpatients receiving chemotherapy. The sample of this research consists of the relatives of the 120 patients applying to the outpatient center of Mersin University Health Research and Practice Center to receive chemotherapy. The data of this research have been collected by using Data Collection Form, Caregiver Stress Scale, Scale of the quality of life the family members caring for a patient with cancer. In the statistics of the research, results that shows normal distribution are evaluated with student t, anova; however, the results that don't show normal distribution are evaluated with Kruskal Wallis and Mann-Whitney U test. For the evaluation of the data; frequency, percent, average and Standard deviation have been used. In this research, average age of the caregivers was 42,19 ± 13,11 years old and % 32,5 of them were 51 years and over. It has been determined that %67,5 of those caregivers were female, %72,3 of them were married, %48,7 of them were graduates of primary education, %64,7 of them were employed and %57,1 of them had lower incomes than their expenses. It has also been determined in the study that the family relationship of % 66,7 of the family caregivers, social relationship of %85,3 of them have changed and %68,9 of the caregivers have faced with economic problems. Nevertheless, %60,8 of the family members were supported by the other family members in caregiving process. It has been occured that the family caregivers had most difficulty in coping with symptoms of nause, vomiting, fatigue and anorexia. In this study, it has been determined that the family caregivers being female, having a low level of education, being married, having a job, having lower incomes than their expenses, giving care for their spouses and giving care 21 hours and over daily have the worst quality of life. Keywords: quality of life, caregiver burden, caregivers' stress, family members, nursing