Hepatit C enfeksiyonunun yaşam kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye'de Hepatit C enfeksiyonunun yaşam kalitesi üzerine etkisinin araştırıldığı az sayıda çalışma bulunmaktadır. Çalışmamızda Hepatit C enfeksiyonunun yaşam kalitesi üzerine etkisinin ve bu etkide rolü olabilen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Mersin Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji polikliniği tarafından takip edilmekte olan anti-HCV pozitif olan, Akut Hepatit C olmayan, 18 yaşından büyük 200 hasta dahil edildi. Hastalara 01/03/2017 ile 31/03/2017 tarihleri arasında sosyodemografik ve tedavi durumlarını içeren bir anket ile birlikte SF-36 ve CLDQ-HCV'nin Türkçe versiyonu (KKHA-HCV) anketleri yapıldı. Anketler yapıldıktan sonra hastaların dosyaları taranarak klinik ve laboratuvar bulgularına ulaşıldı ve hastaların anket yolu ile hesaplanan SİYK skorları üzerine etkisi olabilecek faktörlerin saptanmasında kullanıldı. Verilerin istatistiksel analizi, e-picos, MedCalc ve SPSS 21 paket programı ile yapıldı. İstatiksel analizlerde P<0.05 anlamlı kabul edildi. Çalışmamızda tarafımızca CLDQ-HCV'nin Türkçe versiyonu olarak sunulan KKHA-HCV'nin Hepatit C enfeksiyonuna spesifik geçerli ve güvenilir bir SİYK ölçeği olduğu saptandı. Çalışmamızda Hepatit C enfeksiyonunun sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini düşürdüğü gösterildi (p<0.05). Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesindeki düşüşün kadın cinsiyet (p<0.05), düzenli bir iş veya gelirin olmaması (p<0.05), kötü ekonomik durum (p<0.05), ilçede yaşama (p<0.05), komorbid hastalık (p<0.05), damar içi uyuşturucu kullanımı (p<0.05), sigara (p<0.05), HCV-RNA pozitif olup tedavi naif olma (p<0.05) ile ilişkili olduğu bulundu. Hepatit C enfeksiyonu olan hastalarda SİYK'nin tüm boyutlarında anlamlı düşüklük yapan faktör düzenli bir iş veya gelirin olmamasıdır (p<0.05). Çalışmamızda yaşlıların (≥65 yaş) Hepatit C enfeksiyonundan daha çok fiziksel olarak etkilenirken gençlerin (18-44 yaş) daha çok duygusal olarak etkilendiği ve gençlerin hastalıkları konusunda daha endişeli olduğu saptandı (p<0.05). Çalışmamızda Hepatit C hastalarında evli olmanın daha yüksek SİYK düzeyi ile ilişkili olduğu saptandı (p<0.05). Çalışmamızda Hepatit C hastalarında genotip, hastalığın evresi, toplam tedavi sayısı ve eğitim durumunun SİYK üzerine etkisi bulunmadığı saptandı (p>0.05). Hepatit C enfeksiyonu sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini düşürmektedir. Fakat yeni ve etkili antiviral tedavilerle Hepatit C hastalarında sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinin artacağını düşünmekteyiz.Anahtar kelimeler: CLDQ-HCV, HCV, Hepatit C, SF-36, yaşam kalitesi

There are few studies investigating the effect of hepatitis C infection on the quality of life in Turkey. The aim of this study is to evaluate the effect of hepatitis C infection on the quality of life and the factors that might play a role in this effect.The study included 200 anti-HCV positive, non-acute hepatitis C patients older than 18 years, who were followed by Mersin University Hospital Infection Diseases and Clinical Microbiology outpatient clinic. A questionnaire containing the socio-demographic and treatment status of the patients, SF-36 and Turkish version of CLDQ-HCV (KKHA-HCV) questionnaires were conducted to the patients between 01/03/2017 and 31/03/2017. After the questionnaires were conducted, the patients' files were scanned and the clinical and laboratory findings were obtained and used to determine the factors that could have an effect on HRQOL scores calculated by the questionnaire. Statistical analysis of the data was performed with the e-picos, MedCalc and SPSS 21 packet programs. In statistical analyzes, P <0.05 was considered significant.In our study we showed that KKHA-HCV, presented as the Turkish version of CLDQ-HCV, is a valid and reliable HRQoL instrument which is specific for Hepatitis C infection.In our study, hepatitis C infection was shown to reduce the health-related quality of life (p<0.05). The decline in the health-related quality of life was shown to be associated with female gender (p<0.05), absence of a regular work or income (p<0.05), poor economic status (p<0.05), living in a district (p<0.05), comorbid disease (p<0.05), intravenous drug use (p<0.05), smoking (p<0.05), being HCV-RNA positive and treatment-naive (p<0.05). In patients with hepatitis C infection, the factor that significantly lowers all aspects of HRQoL is the absence of a regular work or income (p<0.05).In our study, it was shown that the elderly (≥65 years) patients are affected mostly physically, young (18-44 years) patients are affected mostly emotionally by Hepatitis C infection, and it was found that young patients are more worried about their diseases (p<0.05). In our study, it was found that being married is associated with higher HRQoL (p<0.05). In our study, we showed that the genotype, the stage of the disease, the total number of treatments and the educational status has no effect on HRQoL in patients with hepatitis C (p>0.05). Hepatitis C infection reduces health-related quality of life. However, with new and effective antiviral therapies, we think that health-related quality of life will increase in Hepatitis C patients. Key words: CLDQ-HCV, HCV, Hepatitis C, SF-36, quality of life