Bağlanma stilleri, anne baba tutumları ve çocukluk çağı örselenme yaşantılarının duygusal zekâ ile ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, bağlanma stilleri, anne baba tutumları ve çocukluk çağı örselenme yaşantılarının duygusal zekâ ile ilişkilerini incelemek amacıyla, betimsel yöntemle yapılmış, ilişkisel tarama modelinde bir araştırmadır. Araştırmada ayrıca duygusal zekâ toplam puanını, cinsiyet, yaş, öğrenim gördükleri fakülte ve temel alan, aile tipi, annenin ve babanın eğitim durumu, algılanan ekonomik durum ve kardeş sayısı değişkenlerine göre incelemek amaçlanmıştır. Araştırmaya Mersin Üniversitesi'nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören, 544 kız, 391 erkek olmak üzere toplam 935 öğrenci katılmıştır. Araştırmada öğrencilerin bağlanma stillerini belirlemek amacıyla Brennan ve arkadaşları (1998) tarafından geliştirilen, Sümer ve Güngör (2000) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE)`, anne baba tutumlarının belirlenmesi amacıyla Kuzgun ve Eldeleklioğlu (2005) tarafından geliştirilen `Ana Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ)`, çocukluk çağı örselenme yaşantılarını ölçmek amacıyla Bernstein ve arkadaşları (1994) tarafından geliştirilmiş, Türkçe'ye uyarlaması Aslan ve Alparslan (1999) tarafından yapılan `Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ)` ve duygusal zekâ düzeylerini belirlemek amacıyla da Schutte ve diğerleri (1998) tarafından geliştirilen, Austin ve diğerleri (2004) tarafından modifiye edilen, 2006'da Göçet tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan `Duygusal Zekâ Ölçeği (DZÖ)` kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada öğrencinin yaşı, cinsiyeti, öğrenim gördükleri fakülte ve temel alan, kardeş sayısı gibi değişkenleri hakkında veri toplamak amacıyla, araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen istatiksel analizler sonucunda; araştırmanın bağımlı değişkeni olan duygusal zekânın, bağımsız değişkenlerin (bağlanma stilleri, anne baba tutumları, çocukluk çağı örselenme yaşantıları) tümü ile anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. Bağımsız değişkenlerin duygusal zekâyı yordamadaki katkılarını belirlemek amacıyla yapılan regresyon analizi sonucunda ise; en önemli katkının kaçınmalı bağlanma stilinden geldiği ve önem sırasının cinsel istismar, demokratik anne baba tutumu, fiziksel istismar, duygusal istismar, koruyucu-istekçi anne baba tutumu ve kaygılı bağlanma stili şeklinde devam ettiği görülmüştür. Ayrıca araştırmada duygusal zekâ toplam puanlarının cinsiyet, öğrenim gördükleri fakülte, aile tipi, anne ve babanın eğitim durumu ve kardeş sayısı değişkenlerine göre istatiksel açıdan anlamlı olarak farklılaştığı gözlenmiştir.Anahtar sözcükler: Duygusal zekâ, bağlanma stilleri, anne baba tutumu, örselenme yaşantıları, istismar

The present research is a descriptive study and a relational survey model aiming to examine the relationships attachment styles, parental attitudes and traumatic childhood experiences with emotional intelligence. By the way in this research it is aimed to investigate emotional intelligence total point according to the variations like gender, age, faculty and department that the students study at, family type, the education level of parents, the level of perceived income and the number of brothers and sisters. The study group is consisted of total 935 students (544 female, 391 male) who have been studying in different faculties of Mersin University. `Experiences in Close Relationships` adapted to Turkish by Sümer and Güngör (2000), developed by Brennan and his friends (1998) to measure the attachment styles of the students; `Parental Attitude Scale` developed by Kuzgun and Eldeleklioğlu (2005) to measure parental attitudes; `Childhood Trauma Questionnaire` adapted to Turkish by Aslan and Alparslan (1999); developed by Brenstein and his friends (1994) to measure childhood traumatic experiences and `Emotional Quantient Inventory` adapted to Turkish by Göçet (2006), modified by Austin and the others (2004), developed by Schutte and the others (1998) to measure the level of emotional intelligence were used in the study. Besides `Personal Information Form` prepared by the researcher was used to gather the information about the variations like age of the student, gender, faculty and department, the number of brothers or sisters etc.In the research it was observed that emotional intelligence that is dependent variation of the research related with all of the independent variations (attachment styles, parental attitudes, childhood traumatic experiences) at a meaningful level as a result of statistical analysises that are obtained from the study. As a result of regression analysis that is applied for determining the contributions of independent variations on predicting emotional intelligence, it was observed that the most important contribution comes from avoidant attachment style and the importance rate is like these: sexual abuse, democratic parents attitudes, physical abuse, emotional abuse, protective–demanding parents attitudes and anxious attachment. By the way in this research it was observed that the total point of emotional intelligence is diffirenciated meaningfully in terms of statistical according to variations of gender, the faculty, family type, parents' educational statue and the number of brothers or sisters.Key words: Emotional intelligence, attachment style, parental attitudes,traumatic experiences, abuse.