Okuma türlerinin anlamlandırma süreci bağlamında karşılaştırılması

Abstract

`Okuma Türlerinin Anlamlandırma Süreci Bağlamında Karşılaştırılması` başlığıyla yürütülen bu çalışma Mersin Üniversitesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında, Prof. Dr. Faik KANATLI danışmanlığında Nurullah KARAOĞULLARI tarafından gerçekleştirilmiştir.Çalışma doğrultusunda günümüzde çeşitli kaynaklar aracılığıyla bilgi yoğunlaşması oluştuğuna dikkat çekilmiş ve bu yoğunlukta `doğru, kullanılabilir ve yaşanabilir` bilginin ayırt edilmesi gerekliliği vurgulanmıştır.Sözü edilen özellikleri içeren bilginin elde edilmesi ve bu edinimden hareketle birtakım oluşumlara gidilmesi adına okumanın önemine dikkat çekilmiştir. Okumanın başlı başına bir eğitim süreci gerektirdiğinden hareketle okuma türleri detaylandırılmış ve bunların özellikle ortaokul sürecinde Türkçe dersleri bağlamında işleyişine değinilmiştir. Bu doğrultuda okuma öğrenme alanına dönük Türkçe Öğretim Programında yer alan amaç, uygulama ve kazanımlar incelenmiş ve bunlar okumanın genel amaçlarına uygunluk bakımından yorumlanmıştır.Okuma türlerinin anlamlandırma süreci bağlamında karşılaştırılması amacıyla uzman görüşüne başvurularak seçilen metinler, okuma ve okuma türlerine yönelik eğitim alan ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ortaokullarda çalışan öğretmenlere okutulmuştur. Metin altı sorulara bu öğretmenlerin verdiği cevaplardan hareketle okuma türleri anlamlandırma bağlamında yorumlanmıştır.Metin altı sorulara verilen yanıtlar ışığında eleştirel okumanın anlamlandırma noktasında öne çıktığı saptanmıştır. Eleştirel okuma sonucu katılımcıların metne sorgulayıcı yaklaştıkları, arka alan bilgileriyle metni değerlendirdikleri, metnin problem çözme gücünü test ettikleri ve metnin yeni oluşumlara kaynaklık etme gücünü belirledikleri görülmüştür. Bununla birlikte eleştirel okuma metnine ilişkin öğretmenlerden onar adet soru hazırlamaları istenmiştir. Hazırlanan sorular eleştirel okuma doğrultusunda oluşturulduğu için çalışmanın anlamlandırılması sürecine dâhil edilmiştir. Söz konusu soruların da eleştirel okumaya dönük kazanımları edinimine katkı sağladığı görülmüş ve buradan hareketle soru sormanın da önemine temas edilmiştir.Çalışma bağlamında eleştirel okumanın yanı sıra ve bunu güçlendirici bir tür olarak tartışarak okumaya dikkat çekilmiştir. Tartışak okuma türüne yönelik hazırlanan metnin sorularına katılımcılardan alınan cevaplar sonucunda metnin bir takım düşünceleri değiştirdiği belirlenmiştir. Bunun da bireylere tarafsız değerlendirme, karşıdakini anlama, empati kurma bağlamlarında katkı sağladığı vurgulanmıştır. Buraya kadar özetlenen noktalardan hareketle çalışma sonucunda eleştirel okuma ve tartışarak okuma türlerinin aktif, demokratik yurttaş bilincine önemli katkılar sağladığı savlanabilir.Bunlarla birlikte tahmin ederek okumanın birtakım öngörüleri geliştirme gücü olduğu ve hızlı okumanın -ihtiyaca göre- zaman kazanmak adına önem taşıdığı, özetleyerek okumanın olay ve düşünce yazılarında toparlama becerisine katkı sağladığı belirlenmiştir. Bunların kullanım alanları ve önemine ilşkin birtakım sonuç ve öneriler de çalışma kapsamında ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Okuma, Okuma Türleri, Anlamlandırma, Süreç

Titled `Comparison of Reading Types within the Context of Interpretation Process` this study was carried out by NurullahKARAOĞULLARI with the advisory of Prof. Dr. Faik KANATLI in the Department of Turkish Language of Mersin University.In accordance with the study it was remarked that there was knowledge saturation through various resources and it was also underlined that `true, practicable and viable` knowledge must be identified in such saturation. The importance of reading was remarked in order to obtain knowledge including such features and to go through various formations based on this achievement. Based on the fact that reading requires an educational process on its own, reading types were detailed and functioning of such types were mentioned within the context of Turkish courses in elementary school level. Accordingly, objectives, practices and achievements within Turkish Teaching Program on reading and learning field were studied and they were interpreted with respect to the convenience to the general objectives of reading. The texts which were selected by taking the opinions of experts were read by the teachers who were trained on reading and reading types and working in the elementary schools depending on the Ministry of National Education for the purpose of comparing the reading types within the context of interpretation process. Reading types were interpreted within the context of interpretation based on the answers provided by these teachers for the under-text questions. In the light of the answers provided for the under-text questions, it was identified that critical reading was distinguished in relation to the interpretation. As a result of the critical reading it was identified that the participants approached the text in an interrogator manner, evaluated the text by using their background knowledge, tested the problem solving power of the text and identified the power of the text to be resource for new formations. In addition, teachers were asked to prepare 10 questions each relating to the reading texts. As the prepared questions were prepared in line with the critical reading, they were included in the interpretation process of the study. It was also seen that related questions contributed achievements on the critical reading and the importance of asking question was also mentioned based on this fact.Along with the critical reading, debating reading was also remarked as a strengthening type for critical reading. It was identified that the text shifted some thoughts as a result of the evaluation of the answers taken from the participants over the questions prepared for the debating reading type. It was also stressed that debating reading also contributed the individuals with respect to objective evaluation, understanding the others and developing empathy.Based on the points abstracted so far, it can be claimed that as a result of the study, critical reading and debating reading types made significant contributions to the active and democrat citizen awareness.Furthermore, it was identified that anticipating reading has a power to develop some predictions, fast reading -pursuant to a need- is important with respect to save time, and summarize reading contributed collecting ability in fact and philosophy writings. Various conclusions and suggestions on the practical areas of these were mentioned within the scope of the study. Keywords: Reading, Reading Types, Interpretation, Process