Lise öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları ile eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Mersin örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma, 2014-2015 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde Mersin ili merkez ilçelerdeki (Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir) birer genel lise ve birer meslek lisesi olmak üzere 8 lisedeki 1280 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, lise öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerinin belirlenmesinde Florida Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlanan UF/EMI `Eleştirel Düşünme Eğilim Ölçeği` kullanılmıştır. Öğrencilerin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluklarının belirlenmesinde Türkçe'ye uyarlanan `Öz yönetimli Öğrenmeye Hazırbulunusluk Ölçeği (Self- Directed Learning Readiness Scale/SDLRS)` kullanılmıştır. Öğrencilerin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerini ve eleştirel düşünme eğilimlerini belirlemek için betimsel istatistikler uygulanmıştır. Öğrencilerin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları ve eleştirel düşünme eğilimleri; cinsiyet, sınıf, okul türü, öğrenim gördükleri alan, gazete okuma sıklıkları ve kitap okuma sıklıklarına göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (anova) uygulanmıştır. Araştırmanın nitel boyutu için içerik analizi yapılarak frekans ve yüzdelikleri hesaplanmıştır. Bu araştırmanın sonucuna göre; kız öğrencilerin erkek öğrencilere, genel lise öğrencilerinin meslek lisesi öğrencilerine oranla özyönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerinin daha yüksek olduğu görüşmüştür. Benzer olarak lise öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri incelendiğinde kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla eleştirel düşünme eğilimlerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, genel lise öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin meslek lisesi öğrencilerine kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür. Lise öğrencilerinin sınıflara göre öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerine yönelik görüşlerinde anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Lise öğrencilerinin sınıflara göre eleştirel düşünme eğilimlerine yönelik görüşlerinde anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bu çalışmanın nitel kısmından elde edilen sonuçlara göre lise öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerine ve eleştirel düşünme eğilim düzeylerine ilişkin algılarının yüksek olduğu görülmüştür. Nicel ve nitel veriler birbirini destekler niteliktedir. Bu araştırmanın nicel ve nitel kısmından elde edilen bulguların birbiri ile tutarlı olduğu görülmüştür.

The aim of this study was to examine high school students' readiness to self-directed learning and their critical thinking disposition in terms of various variables. The study was conducted with 1280 students from eight high schools including a general high school and a vocational high school from each of the central districts of the Mersin province (i.e. Akdeniz, Mezitli, Toroslar and Yenişehir) in the spring semester of the 2014-2015 school year. Survey model, a descriptive research method, was employed in the study to determine the high school students' readiness to self-directed learning and their critical thinking disposition. In determining the students' critical thinking disposition, `Critical Thinking Disposition Inventory` developed by researchers at University of Florida and later adapted to Turkey was used. On the other hand, Self- Directed Learning Readiness Scale (SDLRS) was employed to determine the students' readiness to self-directed learning. In order to identify the students' levels of readiness to self-directed learning and their critical thinking disposition, descriptive statistics was performed. Moreover, independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were implemented to see whether the students' readiness to self-directed learning and their critical thinking disposition significantly differed based on gender, grade, school type, area of study, frequency of reading a newspaper, and frequency of reading a book. For the qualitative part, content analysis was conducted, and frequencies and percentages were retrieved. The female students' levels of readiness to self-directed learning were higher than those of the male students. In addition, the general high school students' levels of readiness to self-directed learning were higher than those of the vocational high school students.As for the high school students' critical thinking disposition, the female students' disposition levels were higher than those of the male students. Besides, the general high school students' levels of critical thinking disposition were higher than those of the vocational high school students. There was a significant difference between the high school students' views on their levels of readiness to self-directed learning based on grades. However, there was no significant difference between the high school students' views on their critical thinking disposition based on grades. According to the results of the qualitative part, it was found that the high school students' perceptions related to their levels of readiness to self-directed learning and critical thinking disposition were positive. The qualitative and quantitative data supported each other, meaning that the findings revealed from each type of data were consistent with one another.