Psikolojik danışmanların engelli bireylere yönelik tutumlarının konjoint analizi kullanılarak incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada okul psikolojik danışmanlarının engelli bireylerle çalışmaya yönelik tutumlarının oluşumunda engelli bireylere ait olan engel türü, engel düzeyi, yaş, cinsiyet ve etnik köken faktörlerinin ne kadar önemli olduğunu ve bu faktörlerin alt düzeylerine ilişkin tutumlarının nasıl olduğunu incelemek amaçlanmıştır. Araştırmaya Mersin ve Gaziantep illerinde görev yapan toplam 386 okul psikolojik danışmanı katılmıştır. Araştırmada veri toplama ve veri analizleri konjoint analizi yardımıyla yapılmış olup ele alınan faktör ve düzeylerine ait kartlar oluşturularak okul psikolojik danışmanlarına bir senaryo aracılığı ile sunulmuş ve bu kartları sıraya dizmeleri istenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular göstermektedir ki, okul psikolojik danışmanlarının engelli bireylerle çalışmaya yönelik tutumlarının oluşumunda en önemli faktör engelli kişilerin engel türü olmakla birlikte, bunun ardından engelli kişinin engel düzeyi ve yaşı gelmektedir. Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre okul psikolojik danışmanlarının engellilerle çalışmaya yönelik tutumlarının oluşumunda etnik köken ve cinsiyet faktörleri en az öneme sahip olan faktörlerdir. Okul psikolojik danışmanlarının engelli bireylere ait olan faktörlerden en olumlu tutumlara sahip olduğu faktör düzeyleri engel türü için ortopedik engelli; engel düzeyi için hafif düzey; yaş için 7-12 yaş; cinsiyet için kadın ve etnik köken için fark etmemesi olarak bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre okul psikolojik danışmanlarının engellilere yönelik tutumlarının oluşumunda engelli kişinin `engel` bazlı özellikleri `demografik` özelliklerine göre daha fazla öneme sahiptir. Ayrıca okul psikolojik danışmanlarının kendisi ile aynı cinsiyete sahip olan ve örgün eğitim çağında bulunan engelli bireylere karşı daha olumlu tutumlara sahiptir. Ek olarak konjoint analizi `tutum`, `seçim` ve `görüş` ile ilgili çalışmalarda sahip olduğu avantajlar açısından farklı problemlerin incelenmesinde kullanılabilecek bir yöntemdir.

This study aims to examine how important the disability type, disability level, age, gender and ethnic origin factors belonging to disabled individuals are in the forming of attitudes of school counselor's working with disabled individuals and how the attitudes of these factors belonging to the sublevels are. 386 school counselors in Mersin and Gaziantep provinces have taken part in the study. Data collection and analysis has been gathered with the help of conjoint analysis, and cards created about the factor and levels at hand are presented to school counselors through a scenario and they are asked to put these cards in order. Findings obtained from the study have shown that the most important factor in the forming of attitudes of school counselors toward working with disabled individuals are the disability type, and then disability level and age of the disabled person. According to the findings obtained from this study, ethnic origin and gender factors are the least important factors in the forming of attitudes of school counselors toward working with disabled individuals. Factor levels having the most positive attitudes out of those of school counselors' toward disabled individuals have been found as orthopedic disability for disability type, mild levels of disability for disability level, 7-12 ages for age, female for gender and no difference for ethnic origin. According to the results obtained from the study, attitutdes of school counselors towards people with disabilities are formed by the disabled persons `disability` rather more than the `demographic` traits of the disabled person. Besides, school counsellors have a more positive attitude towards disabled individuals of the same gender with him/herself and of formal education age. Additionally, conjoint analysis is a valid method to use in studies regarding `attitude`, `choice` and `opinion` since it has many advantages while analyzing different problems and scenarios.