Fiziksel aktivite düzeyi ve beslenme alışkanlığının bedensel ve mental sağlığa etkisi

Abstract

Toplumda fiziksel ve sportif etkinliklerin yaygınlaştırılması, tüm bireylerin sağlık ve fiziksel uygunluk düzeylerinin artırılmasında etkin rol oynayacaktır. Bu çalışma, Mersin il merkezinde yer alan Toroslar, Akdeniz, Yenişehir ve Mezitli ilçelerinde yaşayan 14 ile 60+ yaş arası erkek ve kadın bireylerin fiziksel ve mental sağlığına fiziksel aktivite ve beslenme alışkanlığı ile obezite ve sosyoekonomik düzeylerinin etkisini araştırmayı hedeflemektedir. Tarama yöntemi ile anketler 20 yaş altı, 20-29, 30-39, 40-49, 50-59 yaş grubu ve 60 yaş ve üzeri gruplarda 226 erkek ve 226 kadın olmak üzere toplam 2712 kişiye uygulanmıştır. Sırasıyla; Baecke Fiziksel Aktivite Envanteri, SF-12 Kısa Sağlık Ölçeği ve Üç Faktörlü Beslenme Anketi uygulanmıştır. İstatistiksel analizler için; kadın ve erkeklerin tanımlayıcı istatistiklerinden sonra, grupların karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi ve t-testi, değişkenler arasındaki ilişkilerin gösterilmesinde linear regresyon ve Pearson korelasyon katsayıları kullanılmıştır.Bu çalışmanın bulguları, kadın yaş gruplarında fiziksel sağlık önem derecesine göre sırasıyla; beslenme, fiziksel aktivite ile mental sağlık ve fiziksel özelliklerden yordanırken erkelerde ise fiziksel sağlığın yordanmasında sırasıyla fiziksel aktivite, sosyo-ekonomik durum ile mental sağlık, beslenme ve fiziksel özellikler kullanılabilir. Kadın yaş gruplarında mental sağlık önem sırasına göre beslenme, sosyo-ekonomik düzey, fiziksel aktivite ile fiziksel sağlık ve fiziksel özelliklerden yordanırken erkek yaş gruplarında mental sağlığı önem sırasına göre fiziksel aktivite, fiziksel özellikler, beslenme, fiziksel sağlık ve sosyo-ekonomik durum özellikleri yordamaktadır. Kadınlarda fiziksel sağlık en çok fiziksel özellikler ve sosyo-ekonomik gelir düzeyi ile ilişkili iken, kadınlarda mental sağlık, gelir seviyesi ve spor indeksi ile pozitif yönde, açlığa duyarlılık ile negatif yönde ilişkilidir. Erkeklerde ise fiziksel sağlık en çok fiziksel özellikler ve gelir seviyesi ile ilişkili çıkarken, mental sağlık ile kontrolsüz yeme ve açlığa duyarlılık negatif, spor ise pozitif ilişkilidir.Sonuç olarak, fiziksel ve mental sağlığın geliştirilmesinde kadınların fiziksel aktivite oranlarının ve erkeklerin beslenme alışkanlıkları ile ilgili farkındalıklarının artırılması temel iki strateji olarak kullanılmalıdır. Sosyo-ekonomik koşulların zorluğu erkeklerin mental ve fiziksel sağlığına kadınların ise sadece mental sağlığına olumsuz etki etmesi sebebi ile özellikle fiziksel aktivite ve beslenme konularında sosyal destek programlarının uygulanması önemli gözükmektedir.Anahtar Kelimeler: Fiziksel Aktivite, Beslenme, Bedensel Sağlık, Obezite.

The aim of this study was to determine the effect of the physical activity level and nutritional habits on physical and mental health. The questionnaire was applied by screening method to 20 years of age, 20-29 years, 30-39 years of age, 40-49 years of age, 50-59 years of age and 60 years and over 226 male and 226 female per age group, totally 2712 participant. All questionnaires were applied by the researcher after the necessary preliminary information had been provided to the participant. Baecke Physical Activity Questionnaire, SF12 Short Health Scale and Three Factor Nutrition Questionnaire used, respectively. For statistical analyzes; one- way analysis of variance (ANOVA), t-test, linear regression and Pearson's correlation coefficient were used to compare groups and to show the relations among variables after descriptive statistics.Physical health in female age groups was predicted by nutrition, physical activity and mental health and physical characteristics according to order of importance, while physical health in male age groups predominates physical activity, socio-economic status and mental health, nutrition and physical characteristics according to the degree of importance.The mental health in the female age groups was predicted by nutritional, socio-economic level, physical activity and physical health and physical characteristics by the order of importance, whereas mental health in male age groups was related to physical activity, physical characteristics, nutrition, physical health and socioeconomic status according to the degre of importance. Physical health in females was most related to physical characteristics and socio-economic level, while income level and sports index in females were positively correlated and hunger sensitivity was negatively correlated with their mental health. In males, physical health was mostly related to physical characteristics and socio-ecenomic level, while mental health and uncontrolled eating and hunger sensitivity were negatively, and sport was positively correlated.In conclusion, to increase the rate of physical activity of female and awareness level of male's nutritonal habits as the two basic strategies should be used in the development of physical and mental well-being. Due to the negative effects of socio-economic conditions in mental and physical health in males and only mental health in females, the social support interventions seem the important factors related to the physical activity and nutrition.Keywords: Physical Activity, Nutrition, Health, Obesity.