Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi: Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği

Abstract

Bu araştırmada, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde farklı bölümlerde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın örneklemi Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesinde farklı bölümlerde öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Çalışma kapsamında alanyazında bulunan mevcut ölçekler incelenerek Som-Vural (2016) tarafından geliştirilen Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin kullanılmasına karar verilmiştir. Ölçek 23 madde ve 5 faktörlü bir yapıdadır. Ölçekteki alt boyutlar sırasıyla çevrimiçi işlemler, doğru kullanım, erişim, sağlık ve toplumsal sorumluluktur. Araştırma kapsamında 2018-2019 Eğitim Öğretim yılı Güz döneminde veri toplanmıştır. Elde edilen veriler demografik değişkenler ve teknolojiye erişim ile ilgili belirlenen değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda belirlenen örneklemi oluşturan öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerine ilişkin durum ortaya konulmaya çalışılmıştır. Veri analizi sonucunda öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin demografik değişken olarak belirlenen cinsiyet ve öğrenim görülen bölüme göre anlamlı şekilde farklılaştığı ancak sınıf, yaş aralığı ve gelir düzeyine göre anlamlı bir farklılık bulunmadığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının bölüm açısından dijital vatandaşlık düzeylerinin yüksek ve birbirine yakın olması alanyazın açısından önemli bir bulgudur. Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri teknolojiye erişim olanakları değişkeni açısından incelendiğinde dijital vatandaşlık düzeylerinin bilgisayar sahibi olma, bilgisayar kullanma süresi (yıl bazında), en sık kullanılan sosyal ağda geçirilen süre, e-devlet şifresi sahibi olma ve etkin bir e-posta adresi kullanma açısından anlamlı şekilde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin internet kullanma sürelerine göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Dijital vatandaşlık, dijital vatandaşlık boyutları, öğretmen adayıDanışman: Dr. Öğretim Üyesi Berrin DOĞUSOY, Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi/ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Anabilim Dalı, Mersin.

The aim of this study is to examine digital citizenship levels of prospective teachers, who were studying in different departments at Mersin University Faculty of Education, in terms of different variables. This study is a descriptive survey study which is one of the quantitative research methods. The sampling of the study consists of prospective teachers who were studying in different departments of Mersin University Faculty of Education. Within the scope of the study, existing literature were examined and `Digital Citizenship Scale` which was developed by Som-Vural (2016) was determined as the data collection instrument. The scale consists of 23 items and 5 factors, the sub-factors are respectively online procedures, correct usage, access, health and social responsibility. The data collected during 2018-2019 academic year fall semester. The data were examined in terms of the demographic variables and variables related with access to technology. It was aimed to present the current situation regarding the digital citizenship level of the prospective teachers in the selected faculty. The findings showed that prospective teachers' digital citizenship levels significantly differed according to the demographic variables (gender and department). However, there was no significant difference in prospective teachers' digital citizenship levels in terms of grade level, age range and income levels. The findings showed that prospective teachers' digital citizenship scores were high level and close to each other which is an important finding for the literature. According to the technology access variable, the prospective teachers' digital citizenship levels significantly differed in terms of computer ownership, computer use time, time spent in the social network, having an e-government password and using an active e-mail address. Interestingly, the digital citizenship level of the participants did not differ according to the time spent in Internet. Keywords: Digital citizenship, digital citizenship elements, prospective teachersAdvisor: Asst. Prof. Dr. Berrin DOĞUSOY, Mersin University, Faculty of Education/ Department of Computer Education and Instructional Technologies, Mersin.