Üretim ünitelerinde sosyometrik kanalların kullanımı

Abstract

ÖZET Yönetim biliminin başlangıcında, geçerlilik kazanan ilk teori; F.W. Taylor, H. Fayol ve M. Weber'in öncülüğünü yaptıkları Klasik Organizasyon Teorisiydi. Ancak bu ekolün büyük bir eksiği vardı. Klasik iktisatçılar, insan faktörünü dikkate almıyor ve insanı makinenin bir uzantısı olarak görüyorlardı. E. Mayo ve arkadaşları, 1924 yılında Western Electric Şirketinin Hawthorne Fabrikalarında araştırmalarına başladıklarında, işletmedeki fiziksel koşulların iyileştirilmesiyle verimde de başarı elde edilebileceğine inanıyorlardı. Ancak araştırma ilerledikçe beklediklerinin tersine, işletmede verimin fiziksel koşullara bağlı olmayıp, işgörenlerin sosyal yapılarıyla doğrudan ilgili olduğunu gördüler. Böylece yönetim biliminde yeni bir ekol doğdu. Beşeri İlişkiler Yaklaşımı olarak adlandırılan bu ekol, işgörenlerin, sosyal ihtiyaçlarının tatmin edilmesiyle işletmenin başarıya ulaşabileceği savunuyordu. Beşeri İlişkiler yaklaşımı gelişirken J.L Moreno, 1934 yılında yayınladığı kitabında, insan ilişkileri yaklaşımına yeni bir boyut ve yöntem kazandıran, sosyometrinin temellerini attı. Sosyal bilimler alanındaki araştırma yöntemlerine yeni bir boyut kazandıran bu yöntem, insan grupları içinde, bireylerin birbirlerine karşı besledikleri duyguların grubun yapısı üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlıyordu. Amerika Birleşik Devletlerinde, elverişli bir araştırma alanı bularak gelişen sosyometri, özellikle küçük grup tedavisi alanında kullanılmak üzere geliştirilmiş ve giderek küçük grupların yapısını incelemede etkin bir araç haline gelmiştir.

SUMMARY At a very beginning of the management sciences, the first theory which got validity was the Classical Organisation Approach leaded by F.W. Taylor, H. Fayol and M. Weber. But there was a great deficiency in this school. Classical economists, did not consider human factor and accepted the person as an extension of the machine. E. Mayo and his friends were believing that success would be gained in productivity if the physical conditions at the factory were bettered when they started their investigations in 1924 at Hawthorne Factories of Western Electric Companies. But as the investigations advanced they found out against their expectations that the productivity had no connection with the physical conditions of the factory but had direct connection with the social structures of the workers. Thus a new school in management sciences was bourn. This school named as Human Relations approach was claiming that the administration would be successful when the social needs of the workers were satisfied. As the Human Relations Approach were advancing, J.L. Moreno, had founded a new method in this field called the sociometric method, in his book published in 1934. This method which gave new dimension to the research methods in social sciences is aiming to study the effects of the feelings of individuals to each other in a group on the group structure. Sociometry, which found a convenient research field and progressed in U.S.A., especially developed to be used on small group thrapy field and gradually became an effective means on the study of small group structure.