Stereoskopik fotoğrafın evrim süreci ve günümüzdeki uygulamalar

Abstract

ÖZET Stereoskopi, fotoğrafın ortaya çıkışından önce çizimler ile başlamış üç boyutlu bir izleme tekniğidir. Charles Wheatstone' un geliştirdiği aynalı bir izleme aracı ile derinlik izlenimi sağlanmıştır. Fotoğrafın ortaya çıkışı ile kısa bir süre sonra fotoğrafla da uygulanmaya başlanmış ve çizimlere oranla çok daha başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Stereoskopik fotoğraf, ingiltere Kraliçesi Viktorya' nın bu tekniğe duyduğu ilgi ile çok daha popüler olmuş ve Avrupa' da hızla yayılmıştır. En çok stereogram İngiltere ve Fransa' da üretilmiş ve toplumun her kesiminde bir eğlence aracı olarak benimsenmişti. İnsanların hayattan boyunca göremeyecekleri yerleri üç boyutlu görmelerine olanak tanıyan stereoskopik fotoğrafın, ortaya çıkışından kısa bir süre sonra milyonlarca stereogram satılmıştır. Londra Stereoskopi Firması' nın o dönem için verdiği ilanlarda kullandığı slogan `Stereoskopsuz Ev Olmasın` di. Gerçekten de bu slogana benzer bir patlama ile Avrupa' da ilk yıllarda 500 binden fazla stereoskop satıldı. Stereoskopik Fotoğraf 20.yüzyılın başına kadar altın çağını yaşadı ve teknik anlamda da gelişmeler gösterdi. Bu dönem içinde yüzlerce kamera tasarlandı. Fransa' da Lumiere kardeşler ilk film gösterimini 1895 yılında yaptılar. Bundan sonra sinema tekniği hızla gelişti ve görüntüdeki hareket etkisi, derinlik etkisinin önüne geçti. Sinemanın bulunuşundan sonra stereoskopik fotoğraf daha az tercih edilir oldu ve zamanla unutuldu. Uzun yıllar sadece bu amaçla kurulmuş demekler ve kulüpler tarafından yaşatılan bir teknik olarak kaldı. 20.yüzyılın sonlarına doğru bilgisayar teknolojisinin ve internetin yaygınlaşması ile kamera üreticisi firmalar amatörler için tekrar stereoskopik modeller üretmeye başladı. Günümüzde özellikle stereoskopla izleme tekniği katlanabilir stereoskoplardan yapılmış kartpostallarda kullanılmaktadır. Ayrıca reklam sektörünün anaglif yöntemi ve otostereoskopik yöntemlere göstermiş olduğu ilgi ile stereoskopik fotoğraf profesyonel anlamda da tekrar canlılık kazanmaya başlamıştır.

SUMMARY Stereoscopy is a technique used in the viewing of images in 3D. The first stereoscopic images were drawings. Charles Wheatstone made a viewing apparatus using mirrors to see the field of depth. Although this technique was imvented before the advent of photography, it began to be used in conjunction with it and was therefore much more successful than the earlier drawings. Stereoscopic photography became widespread in Europe due to the interest of Queen Victoria of England. Stereograms were most produced and sold in France and England and were used by people of all social classes as a means of entertainment For the first time in history people were able to see places and things of which they would never have had the opportunity to see. A short time after its emergence a million stereograms had been sold and the slogan `no home with out a stereoscope` was used by the London Stereoscopy Company in advertisements. More than five hundred thousand stereoscopes were sold in Europe during the first few years. The golden age of stereoscopy lasted from this point until the beginning of the twentieth century. During this period many great technical advances were made and hundreds of cameras were designed. After the first film had been shown by the Lumiere brothers in France, 1895, the technique of making films improved rapidly and the effect of movement on the image overtook that of depth. In time stereoscopic photography was forgotten and was only kept alive through various associations and clubs. At the end of the twentieth century stereoscopic techniques improved as computer technology and the internet became commonplace. Camera manufacturing companies started to produce cameras for the amatuer. Nowdays the yechnique is mainly used in the viewing of 3D folding postcards as well as in the advertising sector which uses anaglyph and autostereoscopic methods.