Siyasi ve kültürel Samaniler Devleti tarihi (943-1005)

Abstract

xm ÖZET Yüzyılı aşan bir süreyle Horasan ve Maveraünnehir'de hüküm süren Sâmânîler Devleti (874-1005), X. yy. içinde siyasî arenada önemli roller üstlenmiştir. Onlara bu siyasî gücü sağlayan ise büyük kısmı Türklerden meydana gelen ordusu olmuştur. Sâmânîlerin İran asıllı olduğu görüşüne rağmen, Türk soyundan gelmeleri daha muhtemel görünmektedir. Sâmânîler Devleti'nin, hakim olduğu coğrafyadaki kültürel ve sosyal gelişmelere önemli katkıları olmuştur. Ticaret yollarına hakim olmalarının sağladığı avantaj ve zenginliğin de bu konuda oynadığı rol unutulmamalıdır. Devletin başkenti Buhara, sosyal ve kültürel faaliyetlerin merkezi olmuştur. Semerkand, Nisabur, Belh ve Merv gibi dönemin diğer önemli şehirleri de, ticarî faaliyetlerin ortaya çıkardığı canlı bir sosyal yaşantıya sahipti. Sâmânîlerin X. yy. 'a damgasını vuran güç ve nüfuzu, devletin çöküşünden sonra da devam etmiştir. Gazneliler, Karahanhlar ve Selçuklular, Sâmânîler Devleti'nin idarî teşkilatından etkilenmişler ve bunu örnek almışlardır. Anahtar Kelimeler : Sâmânîler Devleti, Türkler, Buhara, Nisabur, Horasan, Maveraünnehir

XIV SUMMARY Samanid State (874-1005) which ruled in Khurasan and Transoxania more than hundred years played very important role in political arena at X. century. Samanid due to this political power, the Turks who to be employed in Army. There are some wiews that Samanid was İranian origin but it seems more probable that they connected the Turkish origin. Samanid state contributed the social and cultural devolopment above its domains. On this matter, its not be forgotten the role of the advantage and prosperity which they due to dominate the commercial roads. Bukhara the capital of the state was the center of this cultural and social activity. The other important city in that time like Samarkand, Nishapur, Balkh, Marv gifted very dynamic social life owing to commercial activity. The Samanid power and influence continued after the collapse of this state. Ghaznavids, Qarakhanids, Seljukids impressed the Samanid administrative organization and took it as a guide. Key words : Samanid State, Turks, Bukhara, Nishapur, Khurasan, Transoxania.