1950-70 yıllarında Türk sinemasında gerçeklik olgusu

Abstract

ÖZET Türk sinema tarihine baktığımızda ülkenin içinde bulunduğu şartların da etkisiyle konulu film yapımına oldukça geç başlandığını, düzenli film yapımının ise uzun yıllar bir biri ardına açılan iki şirket ve bir yönetmenin tekelinde kaldığını görmekteyiz. 193 9 'dan başlayarak alana yeni sinemacılar girmiş, yeni film şirketleri açılmış ve film sayısı artmıştır. 1950-70 dönemi ise gerek nitelik gerekse nicelik bakımından Türk sinemasının `Altın Çağı`m oluşturmaktadır. Bu yıllarda Türk sineması dil olarak gelişimini tamamlamış, film sayısı artmış, sinema-seyirci ilişkisi kurulmuş ve kendine özgü ekonomik yapısının da etkisiyle seyircinin istek ve beğenilerine göre bir sinema anlayışı oluşturulmuştur. Bu araştırmada 1950'den önceki dönemlerde Türk sinemasındaki gerçeklik olgusunu kısaca ele aldıktan sonra 1950-70 döneminde yapılan filmlerde ülke şartlarmm, toplumsal koşulların, toplumun düşünce, duyuş ve hislerinin sinemaya yansıyıp yansımadığını incelemeye çalıştık. Bu çalışma sırasında `gerçek kavramı` sadece toplumsal gerçekçilik kalıplan içinde değil de farklı ve daha geniş bir perspektiften bakılmaya özen gösterilmiştir. Bu doğrultuda, önce gerçek kavramı ele alınmış, dünya sinemasında bu kavramın nasıl işlendiği örneklerle açıklanmıştır. Türk sineması ise içinde bulunduğu siyasal, ekonomik ve kültürel şartlar içinde değerlendirilmiş ve dördüncü bölümde 1950-70 döneminden seçilen filmlerde gerçeklik olgusu incelenmiştir. II

SUMMARY Upon, looking Turkish history of cinema, one can observe that the production of the theme movies, effected by the existing conditions of the country, has been started quite late, and production of systematic movies has been under the monopoly of consecutively opened two companies and of one director. Commencing from 1939 new cinema makers entered to the field, new companies was opened and the number of movies was increased. 1950-70 period form both qualitatively and quantitatively the ``Golden Age** of Turkish cinema. Within this period Turkish cinema completed its development as a language, number of movies was increased, the relationship between movie and viewer was established and with the influence of its peculiar economical structure a new cinema concept was shaped as per the desire of its viewers. In this research we tried to investigate if the country conditions, social provisions, and. opinion, perception and. feelings of the society were reflected to the cinema in the movies of this period. In this study, `concept of truth` was not only handled in the stereotype of social, realism but attention was paid, to explore it from, different and wider perspective. In. this context `concept of truth` was investigated and how this concept was treated, in, world cinema was also illustrated Turkish, cinema was assessed within the existing political, economical and cultural conditions and in final section the truth concept was examined in. the movies selected from. 1950-70 periods. Ill