Anadolu uygarlıklarında kadın imgesinin Türk resim sanatındaki yeri

Abstract

V ÖZET Bu çalışmada Anadolu kültürleri özelinde, kadına bakışı belirleyen tutum ve önyargıların toplumsal öğretilerle ne derecede biçimlendiği, tarih öncesinin ve bugünün halk kültüründe rastladığımız ortak davranışların kadınla bağlarının neler olduğu, Türk resim sanatında Anadolu kültürünün işlenişinde kadın imgesinin konu ve biçim açısından nasıl ele alındığı araştırılmıştır. Eser metinde yer alan `Anadolu Uygarlıklarında Kadın İmgesi` başlıklı ilk bölüm kadın imgesinin Anadolu kültürlerindeki durumu üzerine tarihsel ve toplumsal alanlardaki bilgilere yer verir. Anadolu kültürleri tarihsel sıralamaya göre verilmiştir. Bölüm, tarihöncesi dönemlerde rastlanan `Anaerkillik ve Toplum`, `Ana Tanrıça İnancı` konularıyla başlar. Bu bölümlerin devamında kadın imgesinin sırasıyla Hitit, Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki durumuna değinilmiştir. Türk resim sanatında Anadolu kültürlerinin etkileri ve bu bağlamda kadın imgesine yaklaşımlar ve Türk resim sanatından örnek gösterilen sanatçılar; `Kadın İmgesinin Türk Resmindeki Yeri` başlıklı bölümde ele alınmıştır. Sonuç olarak; Anadolu'da kadın imgesinin; burada tarih boyunca varlık göstermiş kültürlerin oluşumunu izlemek, bu kültürlerin sanat ürünlerinin resim sanatımızdaki etkilerini anlamak açısından anahtar rol oynayan bir konu olduğu ortaya konmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Kadın, Ana Tanrıça, Anadolu, Türk Resmi.

VI SUMMARY This study aims to explore, the role of the social doctrines in shaping the manner and prejudice which determines the look for woman; aims to find out common attitudes affected by woman among Anatolian cultures. These attitudes are rooted in prehistorical cultures and survives today. I also aimed to reveal reflections of woman image on Turkish painting. Approache woman image has been handling as a subject, as a form, as a pattern and as a coloring technique by the artists who are interested in Anatolian culture. First section of the study which named `Woman as an Image Among Anatolian Cultures`, intends to disclose the history of woman's role in daily life and its image which are shaped by circumstances of its culture. Anatolian cultures is mentioned in the section according to chronological list, beginning from 'The Belief in Mother Goddess` and `Matriarchy and Community` in prehistorical cultures. After this section, it continues with Hittite, Hellen, Roman, Byzantian, Seljuk and Ottoman periods. As a result of this it is possible to see the changing the role of woman in social infrastructure. Next section named 'The Role of Woman Image on Turkish Painting` intends to explore approaches to woman image in examples of Turkish artists. Consequently, woman image has a key role in understanding social infrastructure of Anatolian cultures and their art works besides these cultures influence on Turkish painting. KEYWORDS: Woman, Mother Goddess, Anatolia, Turkish Painting.