Fotoğrafların saklanması, korunması ve onarımı

Abstract

VTI ÖZET Fotoğrafın icadı, genel kabul görmüş tarih olan 1839'tur. Bu yılın hemen ertesi yıllarında fotoğraf Osmanlı topraklarına girmiştir. Önceleri yabancılar tarafından ülkemiz insanlarının yaşam tarzları, ülkemizin doğası, tarihi yerleri kısaca bize ait her türlü görüntü fotoğrafla saptanmıştır. Müslümanlar fotoğrafa geç girdilerse de Osmanlı tebaasındaki gayrimüslimler bu alanda üreterek gelecek kuşaklara çok değerli fotoğraflar bırakmışlardır. Bu fotoğraflar değerlidir; çünkü sadece fotoğrafla uğraşanları değil; toplumbilimciden, tarihçisine, sanatçısına, sade vatandaşına kadar herkesi ilgilendirmektedir. Günümüzde böylesine önemli değerlere ulaşmak, tarihimizin görsel kanıtlarını görmek için birkaç yol bulunmaktadır. Bunlar: yurtdışındaki kütüphanelerin koleksiyonları, yurtdışındaki müzeler, yurtdışındaki özel koleksiyonlar, yurt dışındaki müzayedeler, yurt içindeki birkaç koleksiyoncu, yurt içindeki birkaç kütüphane, aile albümleri ve sokaktaki eski eşya satıcısı ya da bazı sahaflarda... Hangi ülke, tarihi belgelerinin bu derece dağınıklığını kabul edebilir? Tezin hazırlanması sırasında uygulama çalışmalarında kullanılan fotoğraflar ve görsel örnek olarak verilenler oldukça rahat elde edilmiştir. Bunların bir kısmı aile albümünden, bir kısmı sokakta bit pazarından, bir kısmı ise sahaflardan toplanmıştır. Fotoğrafların sokakta, yerlerde satılıyor olması üzüntü vericidir. Ama ne yazık ki bu fotoğrafların bilimsel olarak saklandığı, korunduğu, onarımının yapıldığı; araştırmacılara, halka açık bir `fotoğraf müzesi` ülkemizde bulunmamaktadır. Eski fotoğrafları toplayan kişiler az da olsa vardır. Onlar fotoğrafları doğru bir şekilde saklayabilmeleri son derece önemlidir. Ayrıca; bu kişilerin elindeki fotoğraflardan araştırmacıların yararlanabilmesi ne derece olasıdır bu da ayrı bir konudur. Tarihi değeri olan fotoğrafların yanı sıra dünyaca tanınan fotoğraf sanatçılarımızın eserleri yok mudur? Onlar neden fotoğraf müzesi çatısı altında medeniVIII ülkelere yakışır şekilde sergilenmez? Zaten, müzesi olmayan sanat dalından söz etmek garip değil mi? Sonuç olarak; bu çalışmanın, fotoğraf müzesi ya da koleksiyonu kurulurken başvuru niteliğinde kaynak olması ve önümüzdeki yıllarda okutulmaya başlanacak olan fotoğraf arşivleme ile eski baskı teknikleri derslerine kaynak olması amaçlanmışür. Kurulacak olan bir müze ya da koleksiyon için dünyada bilimsel anlamda neler uygulanmakta olduğu araştırılmış ve denenmiştir. Fotoğrafların cinslerinin saptanması, saklanması, korunması, onarımı, genel saklama-koruma koşullan ve koleksiyon yönetimi konularını kapsamıştır. Bu doğrultuda; kaynak tarayarak veriler toplanmış ve veriler değerlendirilmiştir. Fotoğraflar üzerinde önerilen yöntemler uygulanmış ve ardından metne dönüştürülmüştür. Fotoğrafların saklanması (preservation), korunması (conservation) ve onarılması (restoration) konusu öncelikle fotoğrafın değerini kabul etmekle başlar. Yurt dışında bu konularda çalışan onlarca kurum vardır. Bu kurumlarda çalışacak kişileri eğiten fotoğraf okulları bulunmaktadır. Bu okullarda eğitim alan `konservatörler` araştırma kurumlarında iş bulabildikleri gibi özel ve resmi müze ya da galerilerde `fotoğraf konservatörü` olarak çalışmaktadırlar. Fotoğrafların onarılması konusunda ülkemizde daha önce yapılmış hiçbir çalışma olmaması; bundan sonra yapılacak çalışmalara hız vermelidir. Fotoğraflar, yurtdışında örnekleri bulunan çalışma şekilleriyle saklanmalı, korunmalı, onanlmalı ve sergilenmelidir. ANAHTAR KELİMELER:Fotoğraf, Fotoğrafların Saklanması, Fotoğrafların Korunması, Fotoğrafların Onarılması, Restorasyon, Arşivcilik, Müzecilik.

IX SUMMARY 1839 is the date which is accepted as the invention of photography by everyone. Photography has entered the Ottoman Empire in the next years following 1839. At first; life styles of our people, the nature and the historical places of our country was photographed by the foreigners. Although the muslims were introduced to the photography lately, non muslims dealed with the photography and left valuable photographs to the next generation. These photographs are valuable because not only the people in charge of photography but also sociologists, artists, historians and ordinary people are concerned with these photographs. Unfortunately there are only a few means that help us see the visual evidence of our history and reach to the vital values. These are the collections found at the libraries of other countries, the museums, private collections, and auctions in other countries; a few libraries in our country, family albums and ancient things that are sold in the streets or dealers in secondhand books. None of the countries, I believe, can accept this disorganization that we are having with our historical documents. The photographs and the visual samples that were used during the preparation of this study had been found easily. Some of them were collected from the family albums, some of them were from the dealers in secondhand books shops that sell ancient things. It is a pity that these valuable photographs are sold outside on the streets. Unfortunately there isn't a `photography museum` that is open to public and the researchers in our country where the photographs are kept scientifically,preserved and restorated. There are still a few people that collect old photographs. It is vital for them to keep the photographs correctly.lt is difficult for the researchers to make use of these photographs.X Besides these historical valued photographs aren't there any works of photographers who are worldwide known? Why aren't they exhibited in a photography museum as the other civilized countries do? Isn't it strange to talk about art that is without a museum? Finally, this study is aimed to become a source for old print photography and photography archiving lessons which will be studied in the following years and it is also aimed to be a source for the photography museum and photography collection. In this study all scientific applications used for the collection and the photography museum are searched and tried. The preservation, restoration, conservation and the principles for the collection management are also included in this study. During the preparation of this study, information has been collected and evaluated carefully. The adviced applications on photography has been tried and then changed into a text. The preservation, conservation and restoration of photography is very important but first of all we have to accept the importance of photographs. There are so many institutions in the other countries working on these issues. There are photography schools that educate the people who want to work in these institutions. The conservators educated in these schools can also work as photography conservators at galleries or public and private museums. There hasn't been a study on the restoration of photography so it must give a way to the next studies. Photographs should be preserved, restorated, kept and exhibited as it is done in the other countries. KEY WORDS: Photography, Preservation of Photographs, Conservation of Photographs, Restoration of Photographs, Restoration.