Kentte kadın sesleri: 1990 sonrasında İstanbul`da kentli kadının kültürel ürünler aracılığıyla kendini ifadesi (Bir örnek tür olarak rock müzik)

Abstract

Bu çalışmada öncelikle kentsel mekânın yapısına, değişen kent tanımlarına ve bu değişiklikleri çevreleyen tarihsel toplumsal kırılmalara yer verilmiştir. Aynı zamanda tarihsel süreç içinde kentsel mekânda kadınların kapladıkları alanlar ve kültürel üretimle ilişkileri açısından saptamalara varılmaya çalışılmıştır. Özel alan ve kamusal alan ayrımına, kamusal yerlerde ve mekânlarda kadınların `özgürce` dolaşabilir olmasını sağlayan değişimlere değinilmiştir. Bu çalışmada tarihsel ve toplumsal olarak tüm dünyayı etkileyen önemli kırılma noktalarının, kadınlar açısından getirdiği değişiklikler ile Batı'da ve Türk toplumunda (Osmanlı İmparatorluğu dönemini de kapsayarak) kadınların toplum, kültürel üretim ve müzik ile kurdukları ilişkiler değerlendirilmiştir . 1980'li yıllardan başlayarak Türkiye toplumunun geçirdiği değişiklikler ve bu değişikliklerin etkilediği yeni ifade yöntemlerinden biri olarak Rock müzik üzerinde durulmuştur. Sayıları az olmakla birlikte, çok belirgin bir şekilde önce 1980'lerin sonunda `kız grupları` olarak Rock müzik yapmaya başlayan kadınların arasından kendi Türkçe albümlerini yapan, piyasaya süren, konserler veren ve seslerini duyuran kadın müzsiyenler çıkmıştır. Yine 1980'lerin ikinci yarısından itibaren kadınlar, 1970'lerdekinden çok farklı bir biçimde sokağa çıkmışlardır. Özellikle kentte yaşayan kadınların ekonomik ve toplumsal açıdan önceki dönemlere göre özgürleştiği görülmektedir. Bununla bağlantılı olarak 1990Tı yıllarda İstanbul'da Rock müzik yapan kadın müzisyenlerin kendilerini bu bağlam içinde nasıl ifade ettiklerine, toplumsal ve ekonomik özgürlüğün, baskın ideoloji ve söylem içinde kendine nasıl bir ifade etme alanı açtığına ve seslerinin alternatif bir kamusal alan oluşturma sürecinde nerede kaybolup nerede duyulduğuna ilişkin, toplumsal-tarihsel perspektifte bir kopuşun ya da bir sürekliliğin temsil edilmesi üzerinden bakılmıştır. Anahtar Kavramlar: Kent, Toplumsal Mekân, Kamusal alan, Flâneur /Flâneuse, Kronotop (ZamanMekân), Popüler Kültür, Popüler Müzik, Rock Müzik, Kadınlar ve Kültürel Üretim, ecritur e feminine, Kadın Müzisyenler, İstanbul.

The present study covers the structure of urban space, changing definitions of the city and the socio-historical breakthroughs that surround these changes while, at the same time, examining the spaces women occupy in the urban space and their relations with the cultural productions in historical progress. The distinction between the private and public spheres and the changes, which allowed women to be present at public spaces and public places have been inquired. The important milestones in the Western World and Turkish context (including the Ottoman Empire period) that affected the world in general, and women in particular have been described. The changes in the Turkish context that the society has been through starting with the 1980s and one of the new ways of expression, namely Rock music, which is highly influenced by these changes, have been emphasized. At the end of 1980s few but obviously not coincidentally women Rock musicians who started to make their own albums, performed on the stage and made their voices heard by large amount of people. Most of them began in `all girl bands` when they first started to make music. Again on the second half of 1980s women became present on the streets in a totally different form then their `sisters` in 1 970s, and now particularly the women who live in the cities seem to be economically and socially more liberated than before. The main objective of this study is trying to expose how women musicians, who make Rock music in Istanbul after 1990s, express themselves in this context, how social and economic freedom open up a space to speak within the dominant ideology and discourse and where their voices are lost or heard in the process of composing a alternative public sphere either by representing a continuity or a major break in socio-historical perspective. Key Concepts: City, Social Space, Public Sphere, Flaneur /Flâneuse, Chronotope, Popular Culture, Popular Music, Rock Music, Women and Cultural Production, ecritur e feminine, Women Musicians, Istanbul VI