Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağış 220 numaralı Nizami Hamsesi

Abstract

ÖZET?SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ YAZMA BAĞIŞ 220 NUMARALINİZAMà HAMSESİ MİNYATÜRLERİ?Bu tezin konusu olan, Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağış 220numaralı Nizamû Hamsesi, 1572 yılında Herat'ta hattat Murad Hüseyin ibn-i ŞahMuhammed İsfahanû tarafından istinsah edilmiştir. Osmanlılara hangi yolla geçtiğibilinmeyen eserde, 18. yüzyıl sonu ile 19. yüzyılda yaşamış, asıl adı Şeyh HafızMustafa Efendi olan Düğümlü Baba'nın kurduğu tekkeye ait kütüphane mührününyanı sıra dört mülkiyet mührü daha bulunmaktadır. Eserin Mahzen-ül Esrârmesnevûsini içeren 1a yaprağında metin alanının kenarına düşülmüş olan nottan,yazmanın El-Seyyid İsmail Sadık Kemal bin El-Hac Mehmed Salih Vecihi Paşatarafından h.1297/m. 1879-80 tarihinde vakfedildiği öğrenilmektedir. VecihiPaşazâde Kemal İsmail Paşa, h.1303/m.1885'te Düğümlü Baba Tekkesi içindekikütüphaneyi kurmuştur.29.5 x 18.3 cm ölçülerindeki yazmanın cildi, ipek atlastan düz mavi kumaş ilekaplıdır. Cilt yüzeyinin etrafını kuşatan deri pervaz, altı yapraklı dallar ve goncalarlabezenmiştir. İç kapakları, inci beyazı rengindeki Avrupa kâğıdıyla kaplıdır. Bu kâğıtve bezemeden anlaşıldığı üzere, eserin cildi Osmanlılar döneminde, muhtemelen 18.yüzyıl sonu-19. yüzyıl başlarında yenilenmiştir. Farsça yazmanın 87b ve 193byapraklarında yer alan mesnevû başlıklarının özgün tezhipleri, Safevû dönemine aittir.Eserde 15 minyatür bulunmaktadır. Minyatürler, doğa, renk, mimarû kurgu vefigür anlayışı bakımından, musavvir Muhammedû'nin öncülüğünde başlayan, 1570-80'lerde Herat, Meşhed, Bakharz kentlerinde hazırlanan resimli elyazmalarındauygulanan Safevû dönemi Horasan üslûbunun özelliklerini taşımaktadır. Cildinindışında tezhipleri ve minyatürleri özgün olarak günümüze ulaşmış olan SK, YB.220numaralı Nizamû Hamsesi söz konusu döneme ait resimli yazmalardan biri olarakönem taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Nizamû, Hamse, Düğümlü Baba, Safevû Horasan üslûbu,Süleymaniye Kütüphanesi.VIII

SUMMARYMINIATURES OF NIZAMI KHAMSE FROM BESTOWAL NUMBER 220IN THE LIBRARY OF SULEYMANIAKhamse of Nizami, Manuscript Bestowal Number 220, which is the subject ofthis thesis, was copied out by calligrapher Murad Hüseyin ibn-i Şah Muhammedİsfahanû in Herat. How this manuscript passed onto the Ottomans is unknown. Yet, itincludes a library seal belonging to the dervish lodge founded by Düğümlü Baba,whose real name is Şeyh Hafız Mustafa Efendi, as well as four property seals. Thenote on the side of the text space on the 1a page that includes Mahzen-ül EsrârMesnevû, reveals that the manuscript was devoted by El-Seyyid İsmail Sadık Kemalbin El-Hac Mehmed Salih Vecihi Pasha in h.1297/A.D. 1879-80. Vecihi PaşazâdeKemal İsmail Pasha has founded the library in the Düğümlü Baba Dervish Lodge inh.1303/A.D. 1885.The manuscript sized 29.5x 18.3 is bounded with plain blue silk atlas. Theleather filet that covers the surface of the binding is embellished with six-leafbranches and rosebuds. The inner covers are coated with pearl white European paper.We can understand from this paper and embellishment that the binding on themanuscript was probably renewed around the end of the 18th Century- beginning ofthe 19th Century. The original gilding of the mesnevû titles on the 87b and 193b pagesof the Persian manuscripts belongs to Safavid period.There are 15 miniatures in this work. In terms of the conception of nature,colour, architectural construction and figures, theses miniatures embody thecharacteristics of Safavid period Horasan style, which was initiated by the artistMuhammedû and used in illustrated manuscripts prepared in the cities of Herat,Meshed, Bakharz mainly in 1570-80?s. Khamse of Nizami, numbered SK,YB.220,whose original miniatures and gildings, except for its binding, remained until today,is significant as one of the illustrated manuscript of the so-called period.Keywords: Nizamû, Khamse, Düğümlü Baba, Safavid Horasan style,Süleymaniye Library.IX