Edebiyatçı yönüyle Şemseddin Sami

Abstract

IIIÖZETŞemseddin Sami, Tanzimat dönemi kültür hayatının önemli şahsiyetlerindenbiridir. O, Türk edebiyatı tarihinde, hem ilk Türk romanı, hem de gerek barındırdığıfikirler gerek devrinin tiyatro tekniği ve anlayışının üstündeki üç piyesi ile yerinialmıştır. Fakat devrinin en çalışkan simaları arasında sayılan yazarın edebûfaaliyetleri, hazırladığı sözlükler, ansiklopedi ve öğretici yayınlarının gölgesindekalmış ve yeterince değerlendirilmemiştir. Edebû eserlerinde yerli kaynaklardanbeslenmesi üzerinde durulan Şemseddin Sami, aslında her eserinde Batılı kaynaklarlada konuşan bir yazardır. Rum lisesinde aldığı eğitim sonucunda edebû eserlere değerkazandıran trajik hissin önemini fark etmiş ve bu ilhamı her eserinde kullanmıştır. Bualtyapısı, eserlerini romantizmin hâkim olduğu bir devirde kaleme almasına rağmenonun bu akımı içten içe reddedip realist edebiyat anlayışına yaklaşmasına yolaçmıştır.

IVSUMMARYShemseddin Sami is one of the most important figures in the cultural life ofthe Tanzimat Era. He deserved this important place both through his novel, known asthe first Turkish novel, and through his three plays, which embodied ideas andtheatre techniques that were beyond the existing ones in his time. The literary worksby this author, who has been counted as one of the most productive figures of histime, have been overshadowed by his dictionaries, encyclopaedias and instructivepublications. Whereas it has generally been emphasized that his works were based onlocal sources, he was actually an author in (constant) communication with theWestern sources as well. Through his education in the Greek Gymnasium herecognized the importance of the sentiments conveyed in tragedy which add morevalue to literary works and used this `muse? in all of his works. Although he wrotehis works in a period when romanticism was dominant, this background contributedto his rejection of the romanticist current and his convergence with the realistunderstanding of literature.