Metropol-nesne-anlam bağlamında ağaç

Abstract

IIIÖZETGeçmiş dönemlerde hemen her toplumun ve özellikle Türklerin inanışlarında yeralan ağaç kültünün devam eden uygulamaları ve kutsal bir simge olarak `HayatAğacı'nın İslamiyet'in etkisiyle Kuran'da da adı geçen Tuba ağacında karşılığınıbulması, Osmanlının çınarı devletle özdeşleştirmesi bugünkü ağaç tasavvurumuzuntarihsel kökenlerini oluşturur.Bu ağaçların mitolojik ve dinsel efsaneleri, hikâyeleriyle toplumun belleğinde yeretmesi, ağacın anlamının zihinsel olarak devletin kendisiyle bir tutulması, özellikleçınar ve servinin doğanın bir parçası olarak kentin genel manzarasına damgasınıvurmasını sağlamıştır.Bugün için mekân ve zaman anlayışının farklılaşmasına, metropol ortamınındoğası gereği içerdiği para ekonomisinin ve zihnin her alanda hâkim kılınmasınınmeydana getirdiği `metropolde yaşayan insanın kanıksama davranışı' eklenir.Böylece ağaç, geçmişte ait olduğu bütünün, doğadan insan eliyle yapılmış, yapay birçevreye dönüşmesi süreci sonucunda bulunduğu mekâna zihinsel ve duygusalanlamda zıt, doğanın sembolü anıt ağaç olarak metropol nesnesine dönüşür.Anahtar Kelimeler: Ağaç, Türk, İslâmiyet, zaman, metropol.

IVABSTRACTHistorical roots of our tree imagination of today are based on continuing practicesof the cult of tree, which is found historically in almost every society and especiallyin the Turk?s faith, and by influence of Islam, `Tuba? tree mentioned in the Qur?anreminding `Life Tree? as a holy symbol and identification of plane with the state byOttomans.Mythological and religious legends and stories of these trees have internalized bysocial memory and meaning of the tree is identified mentally with the state itself.Because of all these reasons, especially plane and servi as a part of nature haveimpressed the general view of the city.Today, monetary economy as a natural consequence of metropolitan life andprevalence of reason in every realm of life combine with differentiation of the spaceand time perception. So, as a consequence of converting from a whole -which itbelonged to in the past- into a man made artificial environment, tree gains a mentallyand emotionally opposite character against its environment, the monument convertsinto a tree, thus becomes a metropolis substance as a natural ornament.Key Words: Tree, Turk, İslâm, time, metropolis.