Osmanlılar`da mimarlık kurumunun evrimi ve Tanzimat Dönemi mimarlık ortamı

Abstract

Uzun bir mimarlık geçmişine sahip olan Osmanlı Devleti, mimariüretimini bu alandaki mimarlık kurumunun varlığı ve işlerliğiyle ortayakoymuştur. XIX.yüzyılda, devletin diğer kurumlarındaki değişim mimarlıkkurumunda da karşılığını bulmuş, mimari ile ilgili işler bu yüzyıl boyunca farklıkurum ve meclisler bünyesinde sürdürülmüştür. Kurumsal yapıdaki değişim,mimarların eğitimi konusunda farklı yaklaşımları gündeme getirmiştir.Tanzimat Dönemi'nde bütün kurumlarda bir değişim ve düzenlenmesürecine girilmiştir. Tanzimat kelimesiyle karşılanan bu düzenlemeler,kurumsal değişimler dışında Osmanlı başkentinin fiziki yapısına dayansımıştır. Kentin imarına yönelik çalışmaların yanında ihtiyaçtan doğanyeni yapı tipleri ve farklı üsluplar Osmanlı mimarisine girmiştir. TanzimatDönemi'nde ebniye ile ilgili hizmetleri yerine getiren bir kurumun varlığınarağmen, ebniye idaresi çalışanlarının, daha çok devletin bu konudaki resmimemurları olarak çalıştıkları anlaşılmaktadır. Devlet yapılarının çoğunluklaihaleyle yaptırıldığı bu süreçte, mimarlık hizmetlerinde bulunanlar, ağırlıklıolarak gayrimüslimler, yabancılar ve yabancı kökenli levanten mimarlardır.?Osmanlılar'da Mimarlık Kurumunun Evrimi ve Tanzimat DönemiMimarlık Ortamı? adlı çalışmada, Osmanlı Devleti'nde mimarlık hizmetleriniveren kurumlar ve mimarlık eğitimine dair girişimler ele alınmıştır. AyrıcaTanzimat değişiminin kent ölçeğine yansıyan boyutu değerlendirilmiştir. Budönemde İstanbul'da faaliyet gösteren müslüman, gayrimüslim veyabancı/levanten mimarlar hakkında bilgi verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mimarlık, eğitim, mimarlar, şehircilik, Tanzimat Dönemi

The Ottoman State that has a long architecture past, displayed itarchitectural production with the presence and functioning of its architecturalestablishment. In the 19th century, the change in the state?s otherestablishments was also felt in the architecture establishment, works relatedto architecture were perpetuated by different structures of foundations andassemblies during this century. The change in the corporate structure broughtforward different approaches in the education of architectures.In the Reformation Period, all establishments underwent a process ofchange and regulation. Those regulations that are referred to as thereformation, reflected themselves not only in institutional changes, but also inthe physical structure of the Ottoman capital. Besides the works that are citystructure oriented, new structure types and different styles that stem from theneed became a part of the Ottoman architecture. In spite of the presence ofan establisment which provided architectural services, it is obvious that ebniyeadministration employees, worked as the official clerks of the state. Thisprocess during when state structures were mostly built by tender, people whoperformed architectural services were non-moslems, foreign people andlevantine architectures of foreign origin.In ?The Evolution of Architectural Establishment in Ottomans andArchitectural Environment in Reformation Period?, attempts as regards toarchitectural education and the establishments that provide architecturalservices in the Ottoman State are discussed. In addition to this, thedimension of the Reformation change that is reflected in the city scale isevaluated. Information about moslim, non-moslim, foreign/levantinearchitectures that show activity in Istanbul in this period is also provided.Key Words: Architecture, education, architects, city planning, Tanzimat