Kadın giyiminde örtünme konulu eser çalışması

Abstract

Günümüzde çoğunlukla İslamiyetle ilişkilendirilen örtünme pratiği tarih boyunca pek çok kültürde varolmuş, zengin, karmaşık ve nüanslarla dolu bir fenomendir. Örtünme konulu bir performans gerçekleştirerek ve bunun video kaydını hazırlayarak sunduğum eser çalışmama kaynaklık etmesi amacıyla bu pratiğin tarihini, kökenlerini, ortaya çıkış sebeplerini araştırdım.Bu pratiğin çoğunlukla birbirine yakın topraklarda kültürlerarası alışverişler sonucu özümsenip benimsendiği ortaya çıkmaktadır. Tektanrılı dinlere geçişten önce Asur, Sümer, Pers, Helen gibi kültürlerde kayıtlarına rastlanıp Doğu Akdeniz kültürünün tamamına hakim olan bir ataerkil geleneğin mirası olduğu görülmektedir.Aynı topraklarda doğup gelişen tektanrılı dinlerde de bu pratik benimsenmiş ve birbirlerinden farklılıklar gösterse de yine aynı ataerkil anlayış kadınları ezip, kontrol altına alan pratikler geliştirmişlerdir. Örtünme zaman zaman bir statü ve sınıf göstergesi olup, ekonomik bir değer olarak kadının bir erkeğin himayesi altında olduğunu belirleyen unsur olmuştur.1970'lerden sonra tüm dünyadaki Müslüman ülkelerde liberalleşmeye bir tepki olarak doğan İslamcılık akımıyla birlikte örtünme politik bir kimlik kazanmıştır. Bu akım Türkiye'de de etkisini göstererek günümüzde de çok yoğun olarak süren tartışmalara ve kutuplaşmalara sebep olmuştur. Dünyanın değişen dengelerinde köktendincilik hem batıda hem doğuda gelişip serpilecek zemin bulmuştur.Tüm bu gelişmelerin merkezinde ise kadın ve kadının örtünmesi konusu en dikkat çeken ve tartışılan konu olmuştur. Bu bağlamda farklı motivasyonlarla, farklı şekillerde örtünen bu kadınları bir araya getiren video çalışmamda tüm bu farklılıkların temelinde ataerkil bir anlayışın egemen olduğunu anlatmaya çalıştım.ANAHTAR KELİMELER: Örtünme, giysi, din, nakış, kostüm tasarımı.

Veiling practice which is nowadays mostly related with Islam, existed in many cultures throughout history and is a rich, complex and nuanced phenomenon. Each cultural region in different eras used the same or similar elements in a different way and gave veiling a different meaning. To provide a resource for my performance video titled ?veiling?, i made a research on the history and origins of the veiling practice.It is evident that this practice was originated, spread and adapted in a certain region by different societies through cultural interactions. Veiling can be seen as an outcome of a long established patriarchal tradition which was dominant all through the East Mediterranean culture. Prior to the rise of monotheism, veiling existed in many cultures such as Assyrian, Sumerian, Persian, and Hellenic societies.It was then adopted by monotheistic cultures, Judaism, Christianism and Islam. Although they differiantiate from each other, the same patriarchal view established practices to control, and segregate women. In some cases veil was a mark of status and class. It provided a sign that the woman was under the protection of a man.After 1970?s veiling gained a political meaning with Islamism which was born as a reaction to liberalisation throughout the world. This trend also emerged in Turkey and caused serious discussions and polarizations. In the changing conditions of global politics, fundamentalism grew in both East and West.In the core of these developments the issue of women and their veiling has been the most important point of attention. In my video performance i tried to bring together all these different women who have different motivations for veiling but only where the differences come from one origin: patriarchy.KEYWORDS: Veiling, dress, religion, embroidery, costume design.