Günümüz tekstil desenlerinde klasik Osmanlı saray kumaşlarının etkisi ( 16.yüzyıl)

Abstract

Günümüzde, Klasik Osmanlı Saray kumaşları ve Osmanlı motiflerinden yapılan kumaşlar, kaftanlar dünyanın çeşitli yerlerindeki müzelerde ve kişisel koleksiyonlarda çok değerli sanat eserleri arasında yer almaktadır. Osmanlı saray kumaşları, globalleşme'nin etkisiyle, kültür ve sanattaki tekdüzeliğe ve monotonluğa karşın; desenleri, renkleri, kumaş kalitesi kısaca sanat üstünlüğü ile gün geçtikçe değer kazanıp dikkat çekmektedir. Bugün dünyada, kumaş tasarımcılarına da kendine has görünümü ile ilham vermektedir.Ancak, çoğu zaman Osmanlı motifleri, İslami motifler veya Orient (doğuya özgü veya şark) deseni olarak genelleştirilmiştir. Dünyada, İran sanatı, Arap sanatı, Hint sanatı ve daha bir çok ülkenin sanatı ayrı ayrı incelenmiş fakat Osmanlı sanatı birkaç Batılı sanat tarihçi dışında tanınmamış hatta ? Türk sanatı var mıdır ? şeklinde tartışmalar yapılmıştır. Oysa, Orta Asya'da başlayıp, Beylikler döneminde devam eden, Selçuklu devletinde gelişen, son olarak ta Osmanlı imparatorluğunda, 16.yüzyılda en verimli çağını yaşayan Türk Sanatı, çok köklü ve zengin bir geçmişe sahiptir.Buna rağmen, Türk sanatı ve Türk kumaş sanatı, diğer ülkelerin sanatları kadar özgün bir sanat olarak tanınmamaktadır. Günümüzde, Batı kaynaklı kumaşlar incelendiğinde, birebir Osmanlı üslubu ve motiflerinden yararlanıldığı görüldüğü halde, Osmanlı motifleri çoğu kez başka ülkelere mal edilmiştir. Araştırmada, kaynaklar el verdiğince kumaş sanat tarihimiz her yönü ile incelenmiştir. Böylelikle kumaş sanatımızı, motif ve desenlerimizi tanıyıp, üst paragrafta bahsedilen karışıklıklara ışık tutması amaçlanmıştır.Araştırmada Osmanlı kumaş sanatı, Orta Asya ve Anadolu'dan günümüze kadar, motiflerin çıkış şekillerinden, geçirdiği evrelerle birlikte, etkilediği ve etkilendiği ülkelerle şekillenişi, her yönü ile incelenmeye gayret edilmiştir.Bu amaçla, tarihi belgeler ve kitaplar incelenerek, günümüz kumaşları gözden geçirilmiş ve dünyada, Osmanlı saray kumaş ve motiflerinin yeri ve etkisi araştırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Globalleşme, Osmanlı, Saray, Kumaş, Müze

Today, traditional Ottoman court fabrics, robes and fabrics made of Ottoman patterns are among invaluable pieces not only in various museums of the world, but also in personal collections. With globalization, Ottoman court fabric gradually draws more attention and gains more value thanks to its pattern, color, quality, or in short, its artistic superiority, in contrary to the flatness and monotony in culture and arts. Today, it inspires fabric designers in the whole world, with its unique outlook.However, most of the time, Ottoman patterns have been generalized as Islamic patterns or Oriental patterns (Eastern or regarding the East). Iranian, Arabic, Indian arts in addition to the arts of many other countries have been examined separately, while Ottoman arts have not been acknowledged other than a few art historians; moreover, there have been arguments regarding the actual presence of Turkish arts. In fact, Turkish arts, which was born in Central Asia, lived on during the period of principalities, was developed in Seljuk Empire, and finally, lived its golden age in Ottoman Empire in the 16th century, has a rooted and rich history.Within this context, the facts that Turkish arts do not have a distinct place like the arts of other countries. Today?s, Ottoman patterns are usually arrogated to other countries although Western fabrics utilize Ottoman style and patterns, have caused to make a research as deeply as possible to protect our fabric arts.In the research, it was attempted to examine Ottoman fabric arts at all points, from Central Asia and Anatolia to present day, from the birth of patterns to their evolution, to their reformation with the countries which they have affected or from which they have been affected.To this end, today?s fabrics were examined by studying historical documents and books; the place and the influence of Ottoman court fabricsin the world were researched.Key Words: Globalization, Ottoman, Court, Fabrics, Museum