Türk edebiyatında hikâye türü üzerine görüşler (1870 - 1928)

Abstract

Hikâyenin tarihi çok eskilere dayanmasına rağmen kısa hikâye oldukça yenidir. Türde modernleşme önce Amerika'da başlamış ardından Fransız ve Rus yazarlar bu harekete katılmışlardır. Türk edebiyatında, Batının etkisiyle, modernleşme çalışmaları 1870 sonrasına rastlar. 1870-1890 arasında hikâye yazarları eserlerinde bir yandan Batılı özellikleri denerken bir yandan da geleneksel tahkiyenin izlerini sürdürürler. 1890'dan sonra ise türde gerçek anlamda yenileşme görülür. Bunun nedeni hikâye yazmanın yanında yazarların türü tanımlama gayretleridir. Önce romanla hikâye farkını ortaya koyan yazarlar yayımladıkları hikâyelerde Batılı kalıplara yaklaşırlar. Hikâye günden güne içerikte gelişse de 1928'e kadar hak ettiği yere sahip olamaz, tüm çabalara rağmen romanın gerisinde kalır. Ancak bu tarihten sonra edebî türler içinde üst sıraya yerleşmeye başlar. İlk hikâye dergileri, ilk hikâye antolojileri, ilk hikâye tartışması 1920'lerin sonunda ortaya çıkar.Bu çalışmada 1870 ile 1928 arasında Türk edebiyatında modern hikâye üzerine geliştirilen düşünceleri, türü yerleştirme çabalarını ve hikâyenin neden romanın gerisinde kaldığını hikâye yazarlarının kaleminden göstermeye çalıştım.

Althought the story has a long history, short story is a fairly new form of story telling in Literature. The modernization of story telling techniques started first in the United States, then the movements has been followed by the French and Russian writers. Turkish writers followed their Europen collegues after 1870?s. Between 1870 to 1890, Turkish writers used traditional techniques along with the Europan, Western story telling. But real or most influential change came after 1890?s. That?s when the writers focused to clearly establish the short form of story telling in the country. Not only the differantiation between the novel and short story had been established but also the Western style was very dominant in that era. But short form has never appreciated like fictional literature until 1928. The short story magazines, anthologies or professional discussions didin?t start until the second part of 1920?s.In this study, the history of short form story telling, its evolution between 1870 to 1928 and the reason why it stayed behind novel have been explained.