16. yüzyılda yazılmış bir Behrâm-ı Gûr Mesnevîsi II, inceleme- edisyon kritikli metin

Abstract

Sasani hükümdarı I. Yezdgird'in oğlu olan ve Behrâm-ı G?r adıyla bilinen tarihi şahsiyetin hayatının konu edildiği eser mesnevî tarzında kaleme alınmıştır.Heft Peyker, Heft İklîm, Heft Günbed, Behrâm-ı G?r ve Behrâm-nâme gibi adlar verilen mesnevîde, Behrâm adlı şahsiyetin tarihî kişiliğinden ziyade av ve eğlence hayatı ile yaptığı evlilikler üzerinde durulması bu eseri benzeri klasik hikâyelerden bir nebze ayırmaktadır.Ahmed-i Rıdvân tarafından 917-918/1511-1512 yıllarında yazıldığı tahmin edilen bu mesnevînin Erzurum Atatürk Üniversitesi Kütüphanesinde (Levend Yazmaları 369/2, yk. 23b-65b) ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde (TY. 7575, yk. 1b-124a) olmak üzere iki nüshası vardır. Aruzun Fe`ilâtün / mefâ`ilün / fe`ilün kalıbıyla yazılan mesnevî 4173 beyitten oluşmaktadır, bu çalışma 2100 ilâ 4173'üncü beyitleri kapsamaktadır.Çalışmamızda iki nüsha karşılaştırılmalı olarak incelenmiş ve farklar dipnotlarda belirtilmiştir. Metnin transkripsiyon alfabesine aktarılmasının, şekil ve muhteva bakımından incelenmesinin ve nüsha özelliklerinin verilmesinin yanısıra mesnevînin kim tarafından yazıldığı; müellifinin hayatı, sanatı, eserleri ve aynı konuyu işleyen diğer şairler hakkında da bilgiler verilmiştir.Yapılan çalışmayla bu eserin Klasik Türk Edebiyatındaki benzeri eserler arasındaki yeri tespit edilerek ilim dünyasına kazandırılmaya çalışılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Behrâm-ı Gûr, Heft Günbed, Heft Peyker, Ahmed-i Rıdvân, Klasik Türk Edebiyatı, Mesnevî.

This written work whose style is masnavi, is about the person who is known as Behrâm-ı Gür and the son of the Sasanian Lord `Yezdgird I`.In the masnavi that was named as Heft Peyker, Heft İklim, Heft Günbed, Behrâm-ı Gûr and Behrâm-nâme, emphasizing on the protagonist `Behrâm`s hunting life and marriages rather than his historical fame personality slightly distinguishes this written work from similar stories.This masnavi is thought to be written between the years of 917-918 / 1511-1512 by Ahmed-i Rıdvân. There are two copies of this work: one in Erzurum Atatürk University Library (Levend Yazmaları 369 / 2, yk. 23b-65b) and one in Istanbul University Library (TY. 7575, yk. 1b-124 a). The masnavi whose prosody is Fe`ilâtün / mefâ`ilün / fe`ilün consists of 4173 couplets.These two copies were analyzed contrastively differences are indicated in footnotes. The poet of the masnavi, his biography, art life, works and the other poets who treated the same subject as well as having transferred text to the modern Turkish by means of transcription alphabet and being studied as style and content.KEY WORDS: Behrâm-ı Gûr, Heft Günbed, Heft Peyker, Ahmed-i Rıdvân, Classical Turkish Literature, Masnavi.