16. yüzyılda yazılmış bir Behrâm-ı Gûr Mesnevîsi I, inceleme-edisyon kritikli metin

Abstract

Sâsânî hükümdarlarından, doğuda Behrâm-ı Gûr ismiyle meşhur olan Behrâm ve ona atfedilen bu hikâyelerin olgunlaşması, mesnevî tarzında yazılan diğer klasik hikâye mevzularından ayrı ve hususî bir yol izlemiştir.Ahmed-i Rıdvân tarafından tahminen H. 917-918/M. 1511-1512 yıllarında te'lif olunan bu mesnevîde, Behrâm'ın tarihî şahsiyetinden çok avla, eğlenceyle ve önce câriyesi, sonra da yedi iklim hükümdarlarının yedi kızıyla geçirdiği günler anlatılmıştır. Aruzun Fe`ilâtün/ mefâ`ilün/ fe`ilün kalıbıyla yazılan ve toplam 4173 beyit olan mesnevînin Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi olmak üzere iki nüshası vardır. Metin, bu iki nüshanın karşılaştırılmasıyla oluşturulmuştur. İncelemede ayrıca Ahmed-i Rıdvân'ın hayatı, sanatı, eserleri, Behr?m-ı Gûr (Heft Peyker) mesnevîsi, mesnevîdeki şekil ve muhteva özellikleri, nüshaların tavsifi ve metnin hazırlanmasında izlenen yol da aktarılmıştır.Diğer çift kahramanlı aşk mesnevîlerinin aksine, Behrâm'ın yedi güzelle geçirdiği günleri anlatması sebebiyle farklı olan bu eser, ilim âlemine kazandırılmaya çalışılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Ahmed-i Rıdvân, Behrâm-ı Gûr, Heft Peyker, Dîvân Edebiyatı, Mesnevî.

The perfection of these stories concerning Bahram, of the Sassanian rulers, famous with the name of Bahram-ı Gur in the East, followed a distinctive course different from the other classical story topics that have been written in the from of mathnawi.This mathnawi, which was written by Ahmad-i Ridwaan circa 917-918 (A.H.)/ 1511-1512 (A.C.), deals with the hunting parties and the entertainment activities of Bahram as well as the days he spent, first, with his concubine and, then, the seven daughters of the seven countries-rather than the historical personality of Bahram. Of the said mathnawi, totaly made up of 4173 couplets, which was written in the form of ?Fe`ilâtün/ mefâ`ilün/ fe`ilün? of Aruz (Prosody), are found two copies-one in the Library of Atatürk University and one in the Library of Istanbul University. The text has been created by comparing these two copies. This study is also inclusive of the biography of Ahmad-i Ridwaan, his art, his works; Bahram-ı Gur (Heft Peyker); the form and contents qualification on the mathnawi; the qualifications of the copies; and the manner pursued in the preparation of the mentioned text.Contrary to the other mathnawis of love with two heroes, this work, which follows a peculiar different way, because it tells about the days of Bahram spent with seven beautiful women, is intended to be introduced to the World of Science.KEYWORDS: Ahmed-i Rıdvân, Behrâm-ı Gûr, Heft Peyker, Dîvân Literature, Mathnawi.