19.yüzyıldan günümüze batı anlayışıyla Türk resminde janr olgusu

Abstract

Janr Fransızca `tür' ya da `çeşitlilik' kelimelerinden türemiştir. Günlük yaşamdan sahneler gösteren bir tür konu resminin ifadesidir. İnsanların günlük yaşamı sanatçılar için her zaman zengin bir konu kaynağı olmuştur. Gündelik yaşamla ilgili belirli sınıfların yaşantılarına ilişkin konular ressamlar tarafından ele alınmıştır.Batı resim sanatı içinde önemli bir yer tutan janr resmi toplumun sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik özelliklerine göre şekillenmiştir. Bu tarzda yapılmış olan resimler o toplum hakkında görsel bilgiler verirler.19.yy da tarihsel resim etkinliğini kaybetmesiyle birlikte janr resmi resimsel ifadenin baskın bir şekli haline geldi. Ressamlar kırsal üretimin vakarını ve kentli işçinin uğraşını ele aldılar ve çamaşırcıları, dokumacıları, çaput toplayıcılarını, harman yapanları, ekincileri, taş kırıcılarını, kalabalık bulvarları, tren istasyonlarını, tiyatro dünyasını, kahvehaneleri, genelevleri, dansçıları, fahişeleri janr resminin temel konuları olarak irdelediler. Benzin istasyonları, restoranlar, sinemalar, bankalar, ofisler de modern yaşama dair alanlar olarak janr resimlerine konu oluşturdu.Türk resminde minyatür sanatından batı anlayışındaki tuval resmine geçiş birdenbire olmamıştır. Ülkemizde 17. yy'dan sonra batılılaşmayı beraberinde getiren siyasal ve ekonomik koşulların zorladığı bir kültür değişimiyle ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla Türk resim sanatında janr resmi önce minyatürlerde ve duvar resimlerinde karşımıza çıkar.19.yy sanatçılarının çoğunun fotoğraftan yararlanarak resim yaptıkları bilinmektedir. Paris'e öğrenime gönderilen sanatçılar batıya yönelik yeni resim anlayışının güçlü temsilcileri olmuşlardır. Çağdaş Türk resim sanatının öncüleri, teknik resmin temel bilgilerini aldıktan sonra serbest konulara yönelmişler, çizgi ve perspektifin inceliklerini yağlıboya tablolarına aktarmışlardır. Bu ressamlar günlük yaşam sahneleri, kırsal kesim, portre, nü gibi resme büyük katkısı olan konu çeşitliliğini Türk resmine getirmişlerdir. Batı anlayışına dönük Türk resim sanatı içinde janr resmi varlığını zengin kültürel geçmişten de yararlanarak yeni açılımlarla sürdürmekte ve günümüz ressamlarının eserlerinde farklı açılımlarla var olmaktadır.Resimlerimde günlük yaşamdan edindiğim izlenimleri Janr anlayışı ile resmetmeye çalıştım. Bu konular genelde; uyuyan, kitap okuyan, kart oynayan, dokuma yapan, kahvaltı hazırlayan vb. gibi günlük yaşantılarındaki insanlardan oluştu. Her resmimde konu olarak insanı ele aldım ve her zaman insanı resmetme biçiminde olmasa bile anlatılan yine insan ve eylemiydi.

Genre has been derived from the French words `kind? or `variety?. It is an expression of a theme picture, displaying the everyday life. It has always been a rich spring for artists. The subjects which are about the everyday life of some classes have been used by artists.Genre picture, having a big importance in the western arts, has been shaped according to the socio-cultural and socio-economic characteristic of the society. Therefore, this kind of works informs us visually about the society.When historical picture had lost the effectiveness during the 19th century, genre became the dominant form of pictorial expression. Artists captured efficiency of the rural production and the occupations of the urban workers. Laundries, weavers, rag collectors, trashers, farmers, rock brokers and their crowded streets, train stations, theatre world, coffeehouse, brothels, dancers and prostitute were the subjects of genre picture. Gas stations, cinemas, banks, offices were also other subjects of genre picture as an example of everyday life.In Turkish painting, it was not suddenly to shift from miniature to toile. It came forward with cultural changes which were strained by economic and political conditions, with the westernization after the 17th century. Therefore we could trace the genre in the frescos and miniatures, in Turkish painting.It is widely known that several artists of 19th century, used photographs for painting. They became strong representatives of the new painting concept which was bound for the West. Having the basic information of the technical painting, the pioneers of modern Turkish painting headed for free themes, and transferred the points of line and perspective to oil-paint. These artists brought Turkish painting the scenes from everyday life and varieties of themes such as rural life, portraits and nude, whose contribution to painting was of big importance. Genre picture in Turkish painting arts, bound for the west, preserves its presence with developments benefiting from its rich cultural background and continues to exist in the paintings of modern artists through different sights.I tried to depict the impressions I have taken from everyday life, in my pictures. The themes are mostly; people sleeping, reading, playing with cards, weaving, and preparing for breakfast and so on. I used humans for my each picture. It was human and its act that I have used, even though it was not through depicting people all the time.