19. yüzyılda İstanbul`daki bazı hazirelerdeki (sur içi bölgesi) mezar taşlarında kullanılan motiflerin analizi

Abstract

Türk sanatı, uzun geçmişi ve geniş bir coğrafyaya yayılması ile engin bir ummandır. Türkler bu kadar geniş alana yayılmalarına rağmen hem kendi kültürlerini korumuşlar hem de bulundukları çevrenin sanat anlayışından etkilenerek sanatlarını geliştirmişlerdir. Üç kıtada hüküm süren Türkler her dönemde çağdaşları olan kültürlerin güzel ve faydalı olan unsurlarını özümseyerek kendi inanç değerleri doğrultusunda şekillendirmişler ve kendine özgü üslubunu ortaya koymaya başarmışlardır.Türklerdeki ölü gömme ve mezar kültürü tarihsel gelişim içerisinde incelendiğinde bulunulan coğrafya ve inanç değerleri açısından farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Ama yine de hangi dönem incelenirse incelensin bir önceki dönemin etkilerinin sürdüğü ve gelecek dönemlere aktarıldığı görülmektedir.19. yy mezar taşları tarihsel gelişimi içerisinde Osmanlı Devleti'nin son dönemini kapsamaktadır. Bu tez çalışmasında 19. yy mezar taşları üzerindeki motifler analiz edilmiş ve Orta Asya'dan başlayarak Türk mezar kültürü incelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca 19. yüzyılın sosyoekonomik gelişmelerinin mezar taşı biçimlendirme ve süsleme üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.ANAHTAR KELİMELER: 19. Yüzyıl, İstanbul, Mezar Taşları, Hazireler, Mezar Tipleri, Motifler,

Turkish art with its long past and wide geographical dispersion is like a vast ocean. Despite the fact that the Turks have dispersed to such a wide area they have managed not only to protect their culture but expanded their art by being affected from the sense of art of their surroundings. Having ruled over three continents, the Turks at each period absorbed the beautiful and beneficial elements of their contemporary culture, shaped them according to their values of belief and have succeeded in putting forth their own particular style.When examined within a historical development, the burial of the dead and cemetery culture among the Turks shows variations in terms of geography and values of belief. Nevertheless, whichever period is examined it can be observed that the effects of the previous period continue and are passed on to future periods.The cemetery stones of the 19th century cover the last era of the Ottoman State within a historical development. In this thesis work, the motives of the 19th century cemetery stones were analyzed and an attempt was made to examine Turkish cemetery culture from the beginnings of Central Asia. In addition, the effects of the 19th century socioeconomic developments on cemetery stone figurations and ornamentations were evaluated.Key Words: 19th Century, Istanbul, Cemetery Stones, Hazires, Cemetery Types, Motives