Halit Refiğ`in ulusal sinema anlayışına örnek olarak `Teyzem` filminin incelenmesi

Abstract

Türkiye'de Ulusal Sinema anlayışını ortaya koyan Halit Refiğ, Türk Sinema Tarihi'nde kendine özgü sinematografik anlayışı olan en önemli yönetmenlerdendir. Gerek seçtiği konular gerekse bu konuların işlenişi iki dinamik çizgide kurgulanmış gibidir. Bu iki çizgi hem içerikten biçime hem de biçimden içeriğe doğru filmin akışını birlikte oluşturur. Halit Refiğ'in filmlerinde titizlikle gösterilen imgeler özellikle, oyuncuların yüzlerine doğru birer ?gösterge? değeri kazanarak yoğunlaşırken filmlerin konuları ve bu konuların işlenme biçimleri de bütünü oluşturmada etkileyici bir uyum gösterir. Halit Refiğ'in ayrıntılara verdiği bu önem ve işleyişindeki farklılık Teyzem filminde çok belirgindir. Filmlerindeki deneysel tarzların uygulanışı izleyiciye bazı büyük yönetmenleri hatırlatsa da, film adeta kendi yönetmeninin filmi olmakta ısrar etmektedir. Filmdeki psikolojik öğelerin yoğun kullanımı dikkat çekicidir. Freudyen kavramlar; egolar arasındaki bilinçli ve bilinçsiz yer değiştirmeler; gerçek ve hayal arasındaki mekân zaman kaymaları; karakterler arasındaki kaçış alanlarının darlığı; filmdeki aksiyon çizgisinin kıvrımlarla dolu olması gibi pek çok özel tema, yönetmenin izleyiciyi düşündürmesine neden oluyor. Bu çalışmanın konusunu oluşturan Teyzem filminde ayrıntılı olarak Halit Refiğ Sineması'nın özgünlükleri aranmıştır. Bu çalışmada yönetmenin sinema anlayışı, senaryoyu işleme tarzı, üretilen özgün müziğin kullanım biçimleri ve film içindeki yayılımı, müzik temalarının imgelerin ritmiyle olan ilişkisi incelenmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Halit Refiğ, Ulusal Sinema, Müzik, Bilinçaltı, İmge

Halit Refiğ, who introduced the concept of National Cinema in Turkey, is one of the significant directors with a unique cinematography in the history of Turkish Cinema. His subjects as well as the way these subjects are processed seem as if they are depicted in two dynamic lines. These two lines constitute the flow of the film both from its content to the style and from the style to its content. In the films of Halit Refiğ, while the delicately woven images gain the value of a ?sign? as they focus especially on the faces of the actors, the subjects of his films and the forms of their depiction show an impressive harmony in constituting the unity of the film. The significance given to details by Halit Refiğ and the difference in his representation are apparent in the film Teyzem. Even though the application of empirical styles reminds the audiences of some great directors, the film insists on being the film of its own director. Intensive use of psychological components in the film is striking. With many special themes such as Freudian concepts, conscious or unconscious shifts between the egos, shifts in time and space between reality and phantasy, the restrictedness of the space of escape between the characters and various twists in the action line of the film, the director makes the audience reflect upon the film. In this study, the specificity of Halit Refiğ films has been researched in detail in the film Teyzem, which constitutes the subject of this work. In this study, the cinematic approach of the director, the way he processes the scenario, the use of authentic music and its dispersion within the film and the relation of music themes with the rhythm of images have been examined.KEYWORDS: Halit Refiğ, National Cinema, Music, Subconsciousness, Image.