Felaket kapitalizmi, kapasite yoksunluğu ve kent: 2011 Van depremi örneği

Abstract

Bu çalışma 23 Ekim 2011 ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde Van kentinde meydana gelen iki depremin yarattığı ekonomik, politik ve mekansal kırılganlıkların ve kapasite yoksunlaşmasının felaket kapitalizmi araçlarının uygulanmasında yarattığı fırsatlara odaklanmaktadır. Çalışma, Van kent merkezinde ve Erciş ilçesinde gerçekleştirilen derinlemesine mülakatlara dayanmaktadır. Çalışmada deprem sonrası yardım dağıtımları, göç süreçleri ve barınma sorununun çözümü konusunda ortaya çıkan koşullara vurgu yapılmaktadır. Ayrıca kentin yeniden yapılanması aşamasında kent planlaması süreçlerine, kurucu projelere, konut politikası ve kentsel arazilerin el değiştirmesi konularına değinilmektedir. Çalışma doğal afetleri bir anda olup biten bir olgu olarak değil, toplulukların uzun zaman dilimlerini etkileyen toplumsal felaket süreci olarak ele almaktadır. Bu açıdan çalışma, doğal felaketlerin yaratmış olduğu şok anının topluluğun eyleme kapasitelerinde nasıl bir düşüşe neden olduğu gerçeğini Van depremi örneği üzerinden anlamaya çalışmakta, bu şok anına ve kapasite düşüşüne bağlı olarak neoliberal politikaların uygulanmasına olanak sağlayan mekansal düzenlemeleri konu edinmektedir.Anahtar Kelimeler: Neoliberal Hegemonya, Doğal Felaketler, Kapasite Yoksunluğu, Şok Doktrini, Van Depremi.

This research focuses on the fact that the two earthquakes that took place on October 23, 2011 and November 9, 2011 in the city of Van that created economic, political and spatial vulnerabilties as well as capability deprivation, and this as a result brought about opportunities in terms of disaster capitalism tools. The study is based on in-depth interviews carried out in the Van city center and Erciş district. In the study, emphasis is placed upon the conditions on aid distribution, migration processes and the solution for accomodation problem that came up in the aftermath of the earthquake. Also, the urban planning processes at the reconstruction phase of the city, building projects, housing policy and the handover of urban fields are touched upon. The research tackles natural disasters not as a phenomenon that occur in a minute but as a social disaster process that affects societies for long time. In this respect, the study attempts to understand how moment of shock created by natural disasters cause a decline in performance capacities of society through the Van eartquake case and discusses the spatial regulations that allow the application of neoliberal policies that appear depending on this moment of shock and capability deprivation.Keywords: Neoliberal Hegemony, Natural Disasters, Capability Deprivation, TheShock Doctrine, The Van Earthquake.