Çeşitli müzik aletlerinin yapımında kullanılan ağaçların orijinleri ve kullanım dönemleri üzerine dendrokronolojik araştırmalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı ülkemizdeki 16 adet tarihi değere sahip çalgının dendrokronolojik yöntemler ile tarihlendirilmesi ve materyal orijinin tespit edilmesidir. Tez çalışmasında 16 adet çalgının ses tablaları üzerinde yüksek çözünürlüklü fotoğraflar çekilmiş ve ImageJ programı ile yıllık halka genişlikleri ölçülmüştür. Her bir çalgı için yıllık halka kronolojisi oluşturulmuştur. Bu kronolojiler ARSTAN programı ile standardize edilmiş ve analiz için hazır hale getirilmiştir. Bu çalgılardan birinin ses tablası yapımında karaçam (Pinus nigra Arnold.) kullanıldığının tespit edilmesi üzerine yapım yerine yakın bir yöreden alınan karaçam (Pinus nigra Arnold.) referans kronolojisi analizlerde kullanılmak üzere seçilmiştir. Diğer çalgılar için ise ses tablası yapımında kullanılan ladin (Picea abies. (L.) H.Karst., Picea orientalis (L.) Link.) ve göknar (Abies spp.) türleri seçilmiş ve referans kronolojiler `International Tree-Ring Data Bank` internet sitesi üzerinden indirilmiştir. TSAPWin (RINNTECH) programı ile yapılan analizler sonucu 8 adet çalgı başarılı bir şekilde tarihlendirilebilmiştir. Bunların içerisinden 2 tanesi ud, 4 tanesi kemençe, 2 tanesi de keman çalgılarına ait ses tablalarıdır.

The purpose of this study is to date and determine the material origin of 16 musical instruments in Turkey. In order to reach the goal high definition photos were taken from bellies of these instruments and measured tree ring widths with ImageJ program. Annual tree ring chronologies were built for each instrument. These chronologies were standartised with ARSTAN program and maked prepared for analyzing. In order to find out that one of these instruments belly was made with Black Pine (Pinus nigra Arnold.), one Black Pine (Pinus nigra Arnold.) reference chronology from instrument's known region was selected for analyses. For other instruments, spruce (Picea abies (L) H.Karst., Picea orientalis (L.) Link.) and fir (Abies spp.) reference chronologies were selected and downloaded from `International Tree-Ring Data Bank` website. In results of the analyses made with TSAPWin (RINNTECH) program 8 instruments were succesfully dated. 2 of these instruments were oud, 4 of them were kemenche, 2 of them were violin.