İlk kadın gazetesi Işık`ın (1911-1912) Azerbaycan basın tarihindeki yeri

Abstract

XX. yüzyıl başlarında Azerbaycan'da kadın meselesine dair tartışmaların gündeme gelmesinde basın büyük bir rol üstlendi. Çeşitli basın-yayın organları kadınların sosyolojik durumu ve sorunları hakkında toplumsal duyarlılık oluşturmaya çalışsa da bunların idaresi ve yazar kadrosu erkeklerden meydana geliyordu. Dolayısıyla hiçbir yayın kadınların hislerini, zihniyetlerini ve beklentilerini bir kadının gözünden anlatabilecek yetkinlikte değildi. Uzun zamandır eksikliği hissedilen kadınlara mahsus yayın organı ise Hatice Hanım Alibeyova'nın öncülüğüyle 1911 yılında neşredildi.22 Ocak 1911-31 Aralık 1912 tarihleri arasında Bakü'de yayınlanan Işık gazetesi, Azerbaycan'ın kadınlara yönelik ilk süreli yayınıdır. Işık'ın yayınlanmasında gazetenin müdürü Hatice Hanım Alibeyova'ya en büyük desteği, eşi Mustafa Bey Alibeyov verdi. Gazetenin daimî yazar kadrosunu kadınlar oluştururken, erkek yazarlar da makaleleriyle Işık'a katkıda bulundu. Işık'ta kadınların örtünme, evlilik ve çocuk terbiyesiyle ilgili problemlerine yer vermekle beraber, asıl odak noktası kadınların eğitim almasını ve manevî gelişimini sağlamaktır. Işık zaman zaman çizgisinin dışına çıkarak siyasî ve hukukî meselelere de dikkat çekmeye çalıştı. Gazete aynı zamanda devrin Azerbaycan toplumundaki kadın algısını da tüm gerçekliğiyle ortaya koyuyordu.ANAHTAR KELİMELER: kadın hakları, Işık, Hatice Hanım Alibeyova, Mustafa Bey Alibeyov

At the beginning of the XX. Century press played a big role for women issue that was occured in this period of time. Even if several media organs were trying to create social sensitivity for women problems and their sociological state, this media organs were directed from men community. Therefore, no media had the competency for women that can explain their feelings, mentality and expectations. The lack of women oriented media that had been felt for a long time were changed by the leading of Hatice Hanım Alibeyova in 1911.Işık is the first women oriented newspaper and it was published between the dates 22 of January 1911 and 31 of December 1912 in Baku. The biggest support has been given to Hatice Hanım Alibeyova from her husband who is Mustafa Bey Alibeyov. The permenant squad of newspaper were consisted by females and male writers were contributed to Işık with their article. The focus of Işık was education for women, their moral development and they also gave a place for marriage, purdah and bringing up. Işık were sometimes trying to draw an attention for political and legal problems. At the same time, the newspaper reflected the women perception in the society with all reality in this period.KEY WORDS: women rights, Işık, Hatice Hanım Alibeyova, Mustafa Bey Alibeyov