H. 1112 - 1114 [M. 1700 - 1702] tarihli 8 Numaralı Selânik Şerʻiyye Sicili (Metin ve değerlendirmesi)

Abstract

Osmanlılar, İslamiyet öncesi Türk devletlerinden miras kalan gelenek ve görenekleriyle, İslamiyetin getirdiği şerʻi unsurları birleştirerek kendi hukuk sistemlerini oluşturmuşlardır. Bu hukuk sisteminin uygulanmasında ise kadılar çok önemli yer tutmaktadır. Kadıların her türlü kararlarını, dava kayıtlarını ve Selânik dışından gelen belgeleri kaydettikleri defterler olan şerʻiyye sicilleri, Osmanlı tarihi araştırmalarında büyük öneme sahiptirler.Çalışmamızın temelini oluşturan 8 Numaralı Selânik Şerʻiyye Sicili (1700-1702) Osmanlı Devleti'nin en önemli kırılma noktalarından biri olan 1683'te Viyana Kuşatması ile başlayan ve 1699'da Karlofça Antlaşması'na kadar süren `Felâket Seneleri`nin izlerini taşıması açısından oldukça mühimdir. Savaşın ve anlaşmanın reayaya getirdiği ağır vergi yükümlülüklerini, Selânik'in savaş sonrası durumunu, değişen toprak sistemini, merkezi otoritenin zayıflamasına bağlı olarak devlet memurlarının reayaya uyguladıkları zulümleri ve keyfi uygulamaları elimizdeki defterde açıkça görebiliyoruz. Defterimizde var olan fermanlar, beratlar ve diger belgeler sayesinde tüm bu konularla ilgili çıkarımda bulunabiliyoruz. Tezin amacı defterin kapsadığı yıllardaki Selânik ile ilgili adlî, idarî, sosyal ve iktisadî verilerden yola çıkarak Osmanlı Devleti'nde bu dönemde meydana gelen temel değişiklikleri aydınlatmaya çalışmaktır. Anahtar Kelimeler: Selanik, Şer'iyye Sicili, Osmanlı Hukuku, Kadı.

Ottomans constituted their own judicial system by combining inherited traditions from pre-İslamic Turkish states and Sherʻî components bringing by Islam. Kadis have very important position in order to practice this law system. Kadi court records that include each types of kadis' decisions, case decisions and documents come from outside Thessaloniki, have big importance for studies of Ottoman history.8 Numbered Thessaloniki Court Record (1700-1702) which is the basic of our work, is quite significant because of having traces the most important breaking point of Ottoman State which is `The Diasater Years` that start from 1683 Venna Siege to 1699 Karlofça Agreement. We can clearly see the heavy taxing obligations to rayah because of the war and the agreement, the conditions of Thessaloniki after the war, chancing land system, cruelty of the state officers against rayah in and arbitrary practice because of the reducing authority of central governmet in Balkan region, in the register that is our hand. The aim of this thesis so as to try to clarify taken place the main changes of Ottoman State's classical system in this term based upon the legal, administrative, social and economic data about Thessaloniki in the years which is the record include.Key Words: Thessaloniki, Sher'i Register, Ottoman Law, Kadi.