Acâyibü`l-Mahlukât ve`l-Garayibü`l- Mevcudât (1a-50b yaprakları: Dil İncelemesi, Metin, Türkiye Türkçesine aktarım, dizin)

Abstract

Batı sahasında yazılı 'Acāyibü'l-Maĥlūķāt metinleri bilinmektedir. Doğu Türkçesiyleyazıldığı bilinen Uppsala nüshasının daha önce sadece adı ve yeri bilinmekteydi.Biz çalışmamızda Doğu Türkçesi ile yazılmış olan bu eseri Batı sahasındakiRükneddin Ahmet nüshası ile karşılaştırmalı olarak değerlendirdik. Böylelikle eserin Türk dilive kültürünü aydınlatmasını ve ilgili konuda çalışan ilim insanlarına kaynak teşkil etmesiniamaçladık.Üzerinde çalıştığımız metin İsveç Uppsala Üniversitesi Kütüphanesindeki DoğuTürkçesi Yazma Eserler Kataloğu'nun 456. sayfasında 637 numarada kayıtlıdır.Metinde eserin mütercimi, nerede ve hangi yıl yazıldığı ile ilgili açık bir ifade yoktur.Bu hususta katalogda da herhangi bir bilgi verilmemiştir. Eser toplamda sekiz bölümdenoluşmuştur. Her bir bölüm kendi içinde çeşitli konulara ayrılmıştır. Eser nestalik yazı stiliyleyazılmıştır. Tezimize konu olan kısım 1a-50b varaklarıdır. Satır numaraları standart değildir.12 ile 17 satır arasında değişmektedir.Çalışmamız; Dil İncelemesi, Transkripsiyonlu Metin, Türkiye Türkçesine Aktarım,Dizin bölümlerini ihtiva etmektedir.Metin genellikle Türkçe kelimelerden oluşmuştur. Eserde Türkçe kelime oranı%59.42, Arapça oranı %25'dir. Farsça sözcüklerin dağılımı yüzde %10.80'dir. Madde başısözcük sayısı 2323'tür.

It has been known that there are a lot of written works in the same genre with 'Acāyibal-Maĥlūķāt in the west in the field of Western Turkish studies. As for the Uppsala copywhich was known to be written in Eastern Turkish and the only copy that is left; we used toknow only about its location and name.We have evaluated this work that is written in Eastern Turkish in comparison with itswestern counterparts. Thus we endeavoured to shed some further light upon Turkish languageand culture, and we also aim at constituting a reliable source for the researchers in this area.The text on which we were working is registered in Uppsala University (Sweden),Eastern Turkish Manuscripts Catalogue, page 456, number 637.On the text, there is not any clear expression of who its author is, where and when itwas written. The catalogue does not contain any information about it, either. Each chapter isdivided into various subjects in itself. The work was written in `nestalik` style. Though thenumber of rows is not of any standard; it varies between 12 and 17 rows.Our study contains the chapters of Language Examination`, `The Transcripted Text`,`Translation into Modern Turkish`.The text is for the large part composed of Turkish words in terms of the vocabulary. Itcontains 59% Turkish and 25% Arabic words. As for the Persian words in it, their proportionin the text is 11%. The avarage number of words under each title is 2323.