Aile değerleri ile aile yılmazlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bireylerin zorlu yaşam koşulları karşısında ruhsal sağlıklarını koruma becerileri yılmazlık olarak adlandırılmaktadır (Begun, 1993). Luthar ve Cichetti, (2000), ise yılmazlık kavramını bireylerin yaşadıkları travmatik yaşantılara rağmen duruma uyum sağlama kapasiteleri olarak tanımlamaktadır. Yılmazlığın, bireyi olumsuz yaşam olaylarından korumadığı, ancak dirençli bireylerin daha işlevsel ve stresli olaylara karşı esnek davrandıkları anlaşılmaktadır. Değer; bir arzu, bir insanın veya grubun hayatındaki önceliklerini düzenlemede onlara rehberlik eden ve duruma göre değişiklik gösteren hedef olarak tanımlanmaktadır (Lönnqvist vd., 2009). Değerlerin yaşamı düzenlediği ve organize ettiği, değerlerin davranışlarımızın bilişsel, duygusal yönleriyle yakından alakalı olduğu ifade edilmiştir (Powney vd., 1995). Rokeach ise değer kavramını, belli bir davranışı ve kişinin varoluş amacını ifade eden ayrıca soyut olan, olumlu ve olumsuz fikir olarak tanımlamıştır. Buna göre tanımlanan değerler sistemi ise, değerlerin önemine göre kişiler, toplumlar veya gruplar tarafından benimsenen değerlerin hiyerarşik bir sıraya girme durumu olarak ifade edilmiştir (Rokeach, 1973 ). Bu araştırmanın amacı, aile değerleri ile aile yılmazlığı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla, her sınıf düzeyinden anadolu lisesi öğrencisi velilerine bilimsel araştırmaya veri sağlamak üzere `Aile Yılmazlık Ölçeği ve Schwartz Değer Yönelimleri Ölçeği` uygulanmıştır. Araştırmaya 116 kadın, 182 erkek veli olmak üzere 298 kişi katılmıştır. Katılımcıların 63'ü ilkokul, 34'ü ortaokul, 113'ü lise, 88'i lisans ve üstü eğitim düzeyine sahiptir.Araştırma sonuçlarına göre; aile değerleri; güç, başarı, uyarılım, hazcılık, özyönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma, güvenlik boyutlarında aile yılmazlığının pozitif yönlü anlamlı yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte cinsiyetlere göre Güç, Hazcılık ve Uyarılım değerlerinin erkeklerde anlamlı oranda yüksek çıkmıştır. Sosyo-ekonomik duruma göre Evrensellik, Geleneksellik ve Uyum değerlerinde üst gelir grubuna sahip olan bireylerin değerleri, alt ve orta gelir grubuna sahip bireylerin değer puanlarından anlamlı oranda daha düşüktür. Aile yılmazlık puanlarının cinsiyet, eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Sosyo-ekonomik duruma göre orta gelir grubuna sahip olan bireylerin alt ve üst gelir grubuna sahip bireylere göre Öz-yetkinlik ve Kendini kontrol alt boyutlarında anlamlı oranda daha fazla puan aldıkları tespit edilmiştir.

Resilince is defined as an ability of an individual to coop with the difficult live situations to keep their psycological health. Lutar is defining resilince as a capacity of an individual to adapt and return to normal life operation even after traumatic life experiences. Research findings show that resilince is not protecting an individual from negative life experiences. Instead, resilince supports individuals to be more functional in life and provide flexibility to deal with stressfull life events. Value; (Lönnqvist et al., 2009). A desire is defined as an ultimate target for individuals or group of individuals. It acts as a guidence for them to organize their priorities in life. According to Powney, the values are arranging and organizing our lifes, and values are closely related to the cognitive and emotional aspects of our behavior (Powney et al., 1995). Rokeach on the other hand, defines the concept of value as a positive and negative idea, which is also abstract, and which expresses a certain behavior and the person's purpose of existence. The system of values defined in this way, states also that according to the importance of values, persons, societies or groups are adopting set of values which in itself has a hierarchical order of values (Rokeach, 1973). The purpose of this research is to investigate the influence of family values on the resilence of the family. For this purpose, `Family Resilience Scale` and `Schwartz Value Scale` were applied to parents of Anatolian high school students studying at every grade level and data collected was used for analysis in this scientific research. In total 298 parents participated in the research where 116 are female and 182 are male. From educational perspective, 63 of the participants are primary school graduades, 34 are middle school graduades, 113 are high school gradueds and 88 are university or higher graduates. According to the results of the research; family values; power, success, excitement, hedonism, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, compliance, security was found to be a positive predictor of family resilience. In addition, power, hedonism and arousal values were found to be significantly higher in males. According to socio-economic status, the values of individuals with upper income group were significantly lower than those of lower and middle income groups in terms of Universality, Tradition and Adaptation values. Family resilience scores did not differ according to gender, education level, mother education level, father education level. According to the socio-economic status, it was found that the individuals with middle income group scored significantly higher in the Self-efficacy and Self-control subscales than the individuals with lower and upper income groups.