Yönetici hemşirelerin hizmetkar liderlik davranışlarının hemşirelerin yenilikçi davranışlarına ve iş performansına etkisi

Abstract

Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tasarımda olan bu çalışma, yönetici hemşirelerin hizmetkar liderlik davranışlarının hemşirelerin iş performans ve yenilikçi davranış düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Araştırma evrenini, İstanbul ili Avrupa yakasında hizmet veren bir üniversite ile iki eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşireler oluşturdu (N= 1474). Gelişigüzel örnekleme yöntemi ile araştırmanın örneklemini 885 hemşire oluşturdu (n=885). Veriler hemşirelerin sosyo-demografik özelliklerini belirleyen Tanıtıcı Bilgi Formu, Hizmetkar Liderlik Ölçeği, Görev Performans Ölçeği ve Bireysel Yenilikçilik Ölçeği ile toplandı. Verilerin analizinde, tanımlayıcı testler, gruplar arası karşılaştırma testleri, korelasyon analizi, lineer ve hiyerarşik regresyon analizleri yapıldı. Elde edilen bulgulara göre, hemşirelerin yöneticilerinin hizmetkar liderlik davranışlarını yüksek düzeyde algıladıkları, hemşirelerin yenilikçilik davranış ve iş performans puan ortalamalarının yüksek düzeyde olduğu belirlendi. Yönetici hemşirelerin hizmetkar liderlik davranışları ile yalnızca hemşirelerin iş performansları arasında anlamlı ilişki saptandı. Yönetici hemşirelerin hizmetkar liderlik davranışları ve kontrol değişkenlerinin hemşirelerin yenilikçi davranışları ve iş performansları üzerindeki etkisini belirlemek üzere oluşturulan regresyon modellerinin anlamlı olduğu, model değişkenlerin yenilikçi davranış puanına ait varyansın %8,4'ünü ve iş performansı puanına ait varyansın %17,5'ini açıkladığı saptandı. Hemşirelerin yenilikçi davranış puanı üzerine yöneticinin hizmetkar liderlik davranışının, üniversite hastanesinde çalışmanın, lisans ve yüksek lisans mezunu olmanın ve 6-10 yıl ve 16 yıl ve üzeri mesleki deneyime sahip olmanın anlamlı ve pozitif etkisi saptandı. Hemşirelerin iş performansı puanı üzerine ise, yöneticinin hizmetkar liderlik davranışının, üniversite hastanesinde çalışmanın anlamlı ve pozitif, kadın olmanın ise anlamlı ve negatif etkisi saptandı. Hemşirelerin yenilikçi davranışlarının iş performansı üzerine etkisinde yönetici hemşirelerin hizmetkar liderlik davranışlarının kısmi düzenleyici rolü olduğu, yüksek hizmetkar liderlik puanının, yenilikçi davranış puanının iş performansı puanı üzerine olan etkisini azaltacağı belirlendi. Sonuç olarak, yöneticilerin hizmetkar liderlik davranışlarının hemşirelerin yenilikçi davranışları ve iş performansını anlamlı ve pozitif etkilediği belirlendi. Bu doğrultuda, özellikle alt kademe hemşire yöneticilerin hizmetkar liderlik özelliklerini geliştirmeleri, örgütsel hedefler doğrultusunda çalışanların özellikleri ve koşullara bağlı olarak farklı liderlik tarzları ile birlikte kullanmaları önerilmektedir.

This descriptive and correlational study was conducted in order to determine the effect of the servant leadership behaviors of nurse managers on the job performance and innovative behaviors of nurses. The research population consisted of nurses working in two educational and research hospitals and a university hospital on the European side of Istanbul (N=1474). The study sample was consisted of 885 nurses by convenience sampling method (n=885). The data were collected with the Introductory Information Form which determine the socio-demographic characteristics of the nurses, the Servant Leadership Scale, the Task Performance Scale and the Individual Innovation Scale. In the analysis of the data, descriptive tests, inter-group comparison tests, correlation, linear and hierarchical regression analyzes were performed.According to the findings, it was determined that nurses stated that the servant leadership behaviors of the nurse managers were high; however, the mean scores of the nurses' innovative behaviors and job performance were high. A significant relationship was found between the servant leadership behaviors of the nurse managers and the nurses' job performance. It was found that regression models which were formed to determine the effect of servant leadership behaviors and control variables on nurses' innovation behaviors and job performances were significant, 8.4% of the variance of the individual innovation scale score of model variables and 17.5% of the variance of job performance score revealed. It was found that the nurse manager's servant leadership behaviors on the nurse' innovative behavior score, working in the university hospital, having a bachelor's or master's degree, having a professional experience of 6-10 years and over 16 years had a significant and positive effect. On the work performance score of the nurses, it was determined that the nurse manager's servant leadership behaviors, working in university hospital was significant and positive and that being a woman had a significant and negative effect. However, it was determined that the servant leadership behaviors of the nurse managers had a partial moderator role in the effect of the innovative behaviors of nurses on the work performance, and the high servant leadership score would decrease the effect of the innovative behavior score on the work performance score.As a result, it was determined that servant leadership behaviors of nurse managers had a significant and positive effect on nurses' innovative behaviors and job performance. In this direction, it is recommended that especially first line nurse managers develop their servant leadership characteristics and use them together with different leadership styles depending on the characteristics of employees and working conditions in line with organizational goals.