Çalışanların iş ve aile hayatı sorunlarına işyeri sosyal hizmeti perspektifinden bakış: İstanbul`da bir uygulama

Abstract

İnsan, doğası gereği sosyal bir varlıktır. Bu yüzden insanlar, yaşamın çeşitli alanlarında etkileşim halindedir. Bu yaşam alanlarından iki tanesini iş ve aile hayatı oluşturmaktadır. İş ve aile hayatının ise kendine has sorunları bulunmaktadır. İş hayatının sorunları tükenmişlik, işte var olamama, mobbing, işe devam etmeme gibi sorunlar olurken aile hayatının sorunları boşanma, aile içi şiddet, yoksulluk gibi sorunlar olarak sıralanabilmektedir. İşyeri sosyal hizmeti alanı ise çalışma hayatındaki bireylerin sorunlarına çalışan statüsüyle değinilen özelleşmiş bir sosyal hizmet alanıdır. Bu çalışmanın genel amacı, çalışanların var olan bu sorunlarını irdelemek, iki yaşam alanının sorunları arasındaki bağlantıyı bulmak ve çözüm önerileri getirmektir. Çalışmanın özel amacı ise sosyal hizmet literatüründe eksikliği bulunan işyeri sosyal hizmeti alanına ilişkin literatüre katkıda bulunmaktır. Bu amaçlara ulaşmak için demografik form, Küçükaslan'ın 1994'te geliştirdiği `Çalışma Sorunları Anketi`, Apaydın'ın 2011'de geliştirdiği `İş-Aile Yaşam Dengesi Ölçeği`nin kullanılmasına karar verilmiştir. Bu formlar belirlenmiş olan bakır alaşım fabrikası ve yapışkan kağıt fabrikasında uygulanmıştır. Ulaşılan veriler SPSS 25.0 paket programında işlenmiş ve hipotezlere uygun şekilde frekans, Anova Testi, T Testi, regresyon ve korelasyon analizi tabloları oluşturulmuştur. Tablolardan elde edilen verilere göre çalışanların çoğunluk olarak orta sınıfta yer aldığı ve temel gereksinimlerini karşılamak için çalıktıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca eğitim seviyelerinin lise ve dengi olduğu, çekirdek aile yapısına sahip oldukları elde edilen bulgular arasındadır. Bunlara ek olarak çalıştıkları fabrikada uzman olmasını istedikleri, çalışma-aile hayatı sorunlarının bağlantılı olduklarını düşündükleri bulgularına erişilmiştir. Yapılan analizler sonucunda eğitim, yaş, toplam çalışma süresi ve uzman olmasına ilişkin fikirler konusunda ölçekler ekseninde anlamlı bir farkın olmadığı; diğer demografik durumlar arasında anlamlı bir farkın olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Human is by nature a social entity. Human being is a social entity by its nature. Therefore, people interact with each other in various areas of life. Two of these living spaces are business and family life. Business and family life has its own seperated problems. While the problems of business life are burnout, absenteeism, mobbing and discontinuity, problems of family life can be listed as divorce, domestic violence and poverty. On the other hand, the workplace social service area is a specialized social service area where the problems of individuals in working life are addressed with the status of employees. The general purpose of this study is to examine the existing problems of the employees, to find the connection between the problems of the two living spaces and as a conclusion suggesting solutions about these problems. The specific aim of the this study is to contribute on the field of workplace social services, which is lacking in the social work literature. In order to achieve these goals, it was decided to use the demographic forms called `Work Problems Survey` which is developed by Küçükaslan in 1994 and the `Work-Family Life Balance Scale` which is developed by Apaydın in 2011. These forms were applied in the specified copper alloy factory and adhesive paper factory. The data obtained were applied to SPSS 25.0 package program and according to hypotheses, frequency, Anova Test, T Test, regression and correlation analysis tables were prepared. According to the data obtained from the tables, it is concluded that the majority of the employees who work to meet their basic needs are in the middle-class. In addition, it is found that education levels of participants are high school and equivalent and they have nuclear family structure. In addition to these findings, employess in this factories want to be experts and they think that the problems of work-family life were related to each other. As a result of the analyzes, it was found that there was no significant difference in terms of education, age, total working time and ideas about being an expert on the scales axis, on the other hand there was a significant difference between other demographic conditions.