Abant Gölü tabiat parkı`nda ziyaretçi harcamalarının sosyoekonomik analizi

Abstract

Doğal alanların çok sayıda faydalar sağladığı herkes tarafından bilinmektedir. Fakat bu faydaların boyutu hakkında kesin bilgiler her zaman bulunmamaktadır. Doğal alanlar ile ilgili veya ilişkili yanlış karar veren bazı politikacı ve idareciler, geri dönüşümü mümkün olmayan sonuçların da doğmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle, doğal alanların sağladığı faydaların ayrıntılı ve objektif bir şekilde ortaya konulması, doğal alanların ve doğal alanlarla ilişkili olan çevrelerinin geleceği için büyük önem arz etmektedir.Bahsedilen bu sorunsaldan hareketle bu çalışma, tabiat parkı statüsüne sahip Abant Gölü Tabiat Parkı ziyaretçilerinin ziyaret süresince yaptıkları harcamaların, yöre halkında meydana getirdiği istihdam ve gelir etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Abant Gölü Tabiat Parkı ve Abant Yolu üzeri çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışma kapsamında, ziyaretçilerin demografik özellikleri ve harcama eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla Abant Gölü Tabiat Parkı ziyaretçilerine anket çalışması yapılmıştır. Korunan alanın yıllık ziyaretçi sayısının 2018 yılı için 704.512 olması sebebiyle örneklem yapılarak, 384 deneğe EK 1'de yer alan `Ziyaretçi Anket Formu` yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. İlgili sektörlerde istihdam edilen yöre halkı sayısının ve toplam gelirlerinin belirlenmesi için ilgili işletmelere EK 2'de yer alan `Otel ve Restoran İşletmeleri Anket Formu`, çalışma alanı kapsamındaki tüm işletmelerle yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak doldurulmuştur. Bunların yanı sıra, Abant Gölü Tabiat Parkı içerisinde yer alan ve ürün ve hizmet satışı yapan yöre halkının istihdam ve gelirinin belirlenmesi amacıyla da EK 3'te yer alan `Yerel İşletmeci Anket Formu`, yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak uygulanmaya çalışılmış fakat işletme sahiplerinin çalışmayı kabul etmemesi sebebiyle söz konusu işletme sahiplerine ait istihdam ve gelir bilgileri ziyaretçi anket formu ve Abant Gölü Tabiat Parkı yönetimi aracılığıyla elde edilmeye çalışılmıştır.Ziyaretçiler ve işletmeler ile yapılan anketlerden elde edilen veriler betimleyici istatistik yöntemleriyle açıklanmıştır. Ayrıca, ziyaretçiler ile yapılan anketlerden elde edilen veriler, non-parametrik bir yöntem olan çapraz tablolar aracılığıyla incelenmiş ve deneklerin demografik özellikleri ile harcama eğilimleri arasındaki ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır.Çalışma alanı kapsamında alternatif olarak düşünülen bir diğer sektör ormancılık sektörüdür. Ormancılık sektörünün korunan alan içerisinde faaliyete geçmesi durumunda yöre halkına sağlayacağı istihdam ve gelir, Türkiye'deki odun üretimi süreci dikkate alınarak hesaplanmış ve hâlihazırdaki turizm sektörü ile istihdam ve gelir açısından karşılaştırma yapılmıştır. Bu doğrultuda, Bolu Orman İşletme Müdürlüğünün ve Abant Orman İşletme Şefliğinin odun üretimi süreciyle ilgili verileri dikkate alınmış ve odun üretiminin yöre halkına yaratacağı yıllık ortalama toplam gelir ve istihdam hesaplanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, korunan alan içerisinde aktivite hizmetlerinde (yöresel ürün satış, at binme, faytonla gezinti, bisiklet binme, kayak) bulunan yöre halkı dikkate alınmadığı halde, ziyaretçi faaliyetleri sonucunda yeme-içme ve konaklama sektörlerinde istihdam edilen yöre halkının sağladığı yıllık toplam ortalama gelir 4.510.648 TL; korunan alan içerisinde ormancılık faaliyetlerinin hayata geçmesi durumunda yöre halkının odun üretimi sürecinden sağlayacağı yıllık toplam ortalama gelir ise 459.527,03 TL olarak elde edilmiştir. Yapılan araştırma neticesinde, hâlihazırdaki turizm faaliyetlerinin yöre halkı için ekonomik faydaları karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuş ve bu kapsamda turizm sektöründeki önerilerin uygulanması halinde ekonomik, biyolojik ve sosyokültürel yönden iyileşmelerin gerçekleşeceği sonucuna varılmıştır.

It is known that natural areas provide some benefits. However, there is not always concrete information about the size of these benefits. Some politicians and administrations taking bad decisions about or related to the natural areas, cause the occurrence of some irreversible consequences. Therefore, a detailed and objective revelation of the benefits provided by the natural areas is of uttermost importance for the future of natural areas and their surroundings.Based on this problem, this thesis study has been performed to define the employment and income effect created among the local public by the spending made by the visitors during their visits in Abant Gölü Nature Park, which has a natural park status. In line with this aim, protected area of Abant Gölü Nature Park and Abant Gateway have been defined as the study area. Within the framework of the study, a survey has been conducted with the visitors of Abant Gölü Nature Park to identify their demographic features and spending tendencies. As the annual number of visitors of the protected area is 704.512 for the year 2018, sampling has been done and 384 surveys have been performed. Different forms of surveys have been used for the relevant businesses to identify the number of employed local people in relevant sectors and the total income, and the survey was conducted through face-to-face interviews with all the businesses. Data obtained from the surveys conducted with the visitors and businesses has been explained with descriptive statistics methods. Furthermore, the data obtained from visitor surveys has been examined through the non-parametric method of crosstabs and the relations between the demographic features and spending tendencies of the visitors have been attempted to be revealed. The other sector considered as an alternative within the study area is the forestry sector. Employment and income to be provided to the local public in case of active forestry sector in the protected area have been calculated within the process of timber harvesting and compared against the current tourism sector in terms of employment and income. In this context, the data obtained from Bolu Forestry Management Directorate has been taken into account and total annual income to be created by timber harvesting has been calculated. As a result of the study performed, it has been concluded that, ignoring the local businesses (local product sale, riding, coach riding, cycling, skiing) in the protected area, the total annual income gained by the local public employed in food-beverage and accommodation sectors equal to 4.510.648 TL as a result of visitors' spending, whereas the total annual income to be gained by the local public as a result of timber harvesting activities would equal to 459.527,03 TL, if the forestry activities within the protected area existed.As a consequence of the study conducted, economic benefits of current tourism activities to local public have been presented and within this context it has been concluded that economic, biological and sociocultural improvements would be realized, should the suggestions in the tourism sector be implemented.