Hemşirelerin Çalışma Ortamındaki Risklere Karşı Tutumu Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Uygulanması

Abstract

Gülen, S. (2020). Hemşirelerin Çalışma Ortamındaki Risklere Karşı Tutumu Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Uygulanması. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim ABD. Doktora Tezi. İstanbul.Araştırma, `Hemşirelerin Çalışma Ortamındaki Risklere Karşı Tutumu` ölçeğinin geliştirilmesi amacıyla metodolojik ve hemşirelerin çalışma ortamında karşılaştıkları risklere karşı tutumları ve etkileyen etmenlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı tasarımda iki aşamada gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın birinci aşamasının evrenini Düzce ilinde yer alan bir üniversite, bir Sağlık Bakanlığı, bir özel hastane ve Kocaeli'de yer alan bir özel hastanede görevli hemşireler (888) oluşturmuştur. Çalışmada, ölçek madde havuzunu oluşturmak amacıyla öncelikle örneklemi oluşturan hastanelerde görevli ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle belirlenen 30 hemşire ile bireysel derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşme verileri doğrultusunda oluşturulan madde havuzu değerlendirilerek, 80 maddelik taslak ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğin geçerlik-güvenirlik çalışması, Sağlık Bakanlığı, özel ve üniversite olmak üzere üç hastanede görevli 504 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Ölçek taslağı madde toplam korelasyon analizi sonucunda (<,40) kalan 43 maddeye indirgenmiş ve ölçek taslağı, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonucunda `kurumsal yaklaşım` ve `bireysel yaklaşım` boyutları olmak üzere iki faktör yapısına ayrılmıştır. Ölçeğin değerlendirilmesi 5'li Likert tipinde yapılmakta olup Cronbach alfa katsayısının ölçek toplamında 0,94 kurumsal yaklaşım alt boyutunda 0,94 ve bireysel yaklaşım alt boyutunda 0,88 olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşaması, hemşirelerin çalışma ortamında karşılaştıkları risklere ilişkin tutumları ve bunları etkileyen etmenlerin belirlenmesi amacıyla, Kocaeli ilinde yer alan Sağlık Bakanlığı, üniversite ve özel hastanede görevli 338 hemşire örnekleminde gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada, veri toplama aracı olarak geliştirilen ölçek ve 17 sorudan oluşan kişisel ve mesleki özellikler soru formu kullanılmıştır. Araştırma verileri bilgisayar ortamında, istatistik danışman desteğinde analiz edilmiştir.Hemşirelerin risklere karşı tutum ölçeğinden (3,76±0,59) ve kurumsal yaklaşım (3,58±0,75) ve bireysel yaklaşım (4,01±0,53) alt boyutlarından aldıkları puanlara göre olumlu tutuma sahip oldukları belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucu, ölçek toplam puanda sekiz bağımsız değişkenin (çalışılan kurum, cinsiyet, birimde risk eğitimi alma, kesici/delici/batıcı cisim yaralanmaları, risklere karşı yapacak bir şey olmadığını/elimden bir şey gelmeyeceğini düşünerek kabullenme ve işini yapma, sağlık çalışanları tarafından sözlü saldırı/şiddet/tehditle karşılaşma, biyolojik etkenlerden etkilenme, riskli durumlara karşı önlem almayı aksatma) varyansı %39 açıkladığı, kurumsal yaklaşım boyutunda sekiz bağımsız değişkenin (çalışılan kurum, cinsiyet, birimde risk eğitimi alma, kesici/delici/batıcı cisim yaralanmaları, stres, risklere karşı yapacak bir şey olmadığını/elimden bir şey gelmeyeceğini düşünerek kabullenme ve işini yapma, hasta yakınları tarafından sözlü saldırı/şiddet/tehditle karşılaşma, sağlık çalışanları tarafından sözlü saldırı/şiddet/tehditle karşılaşma) varyansı %40 açıkladığı ve bireysel yaklaşım boyutunda altı bağımsız değişkenin (çalışılan kurum, biyolojik etkenlerden etkilenme, cinsiyet, medeni durum, kesici/delici/batıcı cisim yaralanmaları, riskli durumlara karşı önlem almayı aksatma) varyansı %19 açıkladığı belirlenmiştir. Sonuç olarak araştırmada; `Hemşirelerin Çalışma Ortamındaki Risklere Karşı Tutumu` ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ve hemşirelerin çalışma ortamında karşılaştıkları risklere yönelik olumlu tutuma sahip oldukları belirlenmiştir.

Gülen, S. (2020). Development and implementation the scale of the attitude of the nurses to risks in working environment. Istanbul University-Cerrahpaşa Institute of Graduate Studies, Nursing Management Program. Doctoral Thesis. Istanbul.The research was carried out of two phases, which, in order to improve the scale of 'the attitude of the nurses to risks in working environment' methodologically and to determine of the attitude of the nurses towards the risks in working environment and affecting causes descriptively.The universe of first phase of the research was consisted of nurses (888), who work in one public and one private hospital in a university in Düzce and one private hospital in Kocaeli. In the study, primarily nurses who were employed in the hospitals that made up sample and nurses who determined by the maximum diversity sampling method were interviewed in-depth individually in order to create scale substance pool. According to the pool, that was made up by interview data, the 80-item draft scale was created. The study of validity and reliability of the scale was conducted in both public and private 3 hospitals with 504 nurses. The draft scale was reduced remaining 43 item as a result of correlation analysis (<.40) and it was divided into two factor structures, `institutive approach` and `individual approach`, by expository and confirmatory factor analysis. Assessment of the scale is done with 5 Likert type, the Cronbach Alpha coefficient was determined 0.94 in the institutional approach sub dimension and 0.88 in the individual approach sub dimension in the scale sum. In the second phase of research, in order to designate the attitude of the nurses to risks in working environment and affecting causes, the study was done with 338 nurses who work in both public and private hospitals in Kocaeli. In this stage, the scale which was developed as a data collection tool and questionnaire that was consisted of personal and occupational 17 questions were used. The research data was analyzed in computer environment with the support of statistical consultants.It was determined that the nurses had a positive attitude based on their scores on the scale of attitude to risks (3.76±0.59) and the institutional approach (3.58±0.75) and individual approach (4.01±0.53). In a consequence of regression analysis, it was determined that eight independent variables (working institution, gender, risk training in the department, sharp object injuries, to acknowledge and do their job because of thought that there is nothing to do against risks/they can't do anything against them, being faced verbal assault / violence / threat by health workers, being affected by biological factors, neglecting to take precautions against risky situations) explained the variance 39% in total score of the scale, eight independent variables (working institution, gender, risk training in the department, sharp object injuries, stress, to acknowledge and do their job because of thought that there is nothing to do against risks/they can't do anything against them, being faced verbal assault / violence / threat by patient's relative, being faced verbal assault / violence / threat by patient's relative) explained the variance 40% in the institutional approach, and six independent variables (working institution, being affected by biological factors, gender, marital status, sharp object injuries, neglecting to take precautions against risky situations) explained the variance 19% in the individual approach.In summary, it was concluded that the scale of `the attitude of the nurses to risks in working environment` is valid and reliable and nurses have positive attitude towards risks that they encountered in working environment.