Boşluk kavramı ve mimari tasarımdaki yeri

Abstract

Boşluk ve mekan mimari tasarımın değişmez ve gerçek iki temel kavramıdır. Çünkü mekan, mimarın hayal ederek, biçim verdiği, boşluktur. Ancak 'boşluk', mekanda her zaman algılanmaz. Ya da, her mekan boşluğu anlatmaz. Bu noktada, negatif mekan farklılık göstermektedir. Bunun nedeni negatif mekanın boşluk olarak algılanmasıdır. Soyut ve görülmeyen bir kavram olan 'boşluğun' yerin altında 'algılanması', gerçekte bir dönüşümü anlatır. O da, 'soyut kavramın somut kavrama', dönüşümüdür. Başka bir anlatımla, boşluğun mekana dönüşümüdür. Bu dönüşümün algılanması, nedenleri, mimari kuralları, yerin altındaki ve üstündeki farklılığı, boşluğun mimari tasarımdaki yeri, çalışmanın kurgusunu oluşturmuştur. Doğaldır ki, soyut bir kavram olan boşluğun tanımlanmasında, önce 'algılanmasının' nedenleri açıklanmalıdır. Bu nedenle çalışmaya boşluğun somut olarak algılandığı negatif mekanın tanımlanmasıyla başlanmıştır. Çalışmanın kurgusunu oluşturan bölümler konuyu ele alış sırasına bağlı olarak, şu şekilde özetlenebilir. - Mimari tasarımda karşıt iki kurguya bağlı olarak negatif ve pozitif mekanlar tanımlanmıştır. Negatif mekanın oluşturulması, nedenleri, mimari ve yapısal elemanların etkisine ve teknik olanaklara bağlı olarak açıklanmıştır. Yeraltı kavramını oluşturan negatif mekanın olumlu ve olumsuz yönlerine dikkat çekilmiştir. Aynı zamanda, boşluk olarak algılanmasına dikkati çekilerek, nedenleri, biçim - zemin, sıfır düzlemi ve zamana faktörüne bağlı olarak ortaya konmuştur. Bölüm sonuda üzerinde durulan nokta, negatif mekanın boşluk olarak algılanmasının karşıtlıklara bağlı olduğudur.İkinci bölümde karşıtlıkların algılamadaki yeri yaşam, sanat ve mimarlıktaki örneklere dayanarak farklı seviyelerde ortaya konmuştur. Bu bölümde dikkat çekilen nokta, yaşamda kaçınılmaz, sanatta seçime bağlı olan karşıtlıkların, mimarlıkta bir arada olması ve hayal - gerçek ve dolu - boş karşıtlıklarının kaçınılmazlığıdır. Üçüncü bölümde, boşluk ve mimari boşluk kavramları tanımlanarak, aralarındaki farkın, sınırısızlık ve sınır olduğu açıklanmıştır. Boşluğun, içinde hareket edilebilen tek kavram olduğuna dikkat çekilerek somut ve soyut hareket tanımlamaları yapılmıştır. Mimari boşlukta ise, tek koşulunun sınırlandırılmak olduğu ortaya konarak, somut ve soyut sınır tanımlaması yapılmış, noktanın, çizginin ve kütlenin sınırlayıcı olabileceği ortaya konmuştur. Dördüncü bölümde, boşluk kurgusunun, boşluktan yararlanmaya ya da boşluğu kullanmaya dayandığına dikkat çekilerek, farklı niteliklerdeki iki ve üç boyutlu boşluk kurgusu değerlendirilmiştir. Düzlemdeki boşluk kurgusu yanında, mekandaki üç boyutlu boşluk kurgusu sıfır düzlemine bağlı olarak değerlendirilmiştir. Sıfır düzlemi üzerinde, sıfır düzlemine açık ve sıfır düzlemi altındaki boşluk kurgusunun örneklerle değerlendirilmesi sonucunda, mimari tasarımın, boşluğun kurgusuna dayandığına dikkat çekilmiştir. Beşinci bölümde, çalışmanın soyut karakteri ve konuyu ele alış biçimi açıklanarak, bölümlerde elde edilen bulguların genel bir değerlendirilmesi yapılmış,, Boşluğun mimari tasarımdaki yerine dikkat çekilerek, mekanın boşluğa bağlı varlığı vurgulanmıştır.

Space and void are two basic of architectural desing. Because the architect thinks and design the void into space. But void is not always pecepted in the space. Or the space does not always express the void. At this point the negative space shows a difference. This is because the negative space is felt as void. The perception of the 'void' which is an abstract and invisible concept below the surface of the ground ( in underground) constitutes a real turning point: the conversion of the abstract into the concrete. The perception of this turning point, its causes its architectural principles, the differences the void presnsts above and underground, the place it occupies in architectural desing, make up the framework of architectural workmanship. In order to define void, which is an abstract term, we must first explain the reasons of its ' perception'. The work starts with the definition of the negative space in which void can be perceived. The topics of this work in order of subjects, are as follows. -In architectural desing, negative and poistive space are defined according to two opposite ideas. The construction of negative spaces their reasons are explained according to architectural and constructional elements and technical capabilities. Advantages and disadvantages of negative space which defines underground is drawn to attention. It is also pointed out that this is percevied as emptiness and the reasons are explained according to shape - ground, zero plane and time factors. In the end of the section it is concluded that, the perception of the negative space depends on contrasts.- In the second section the place of contrast in perception is explained with examples from daily life, art and architecture. The main topic of this part is the contrasts which are inevitable in life and optional in art, are together in architecture; and dream - reality empty - full contrasts are inevitable. - In the third section void and architectural void concept are defined, and the difference between them is presented as being limited and of the same time limitless. It is also mentioned that void is the only concept that can be moved around in, and abstract and solid movements are defined. In architectural void, dot, line, and mass ability to be a limit is mentioned after defining abstract and solid limits. - In fourt section, it is mentioned that void concept relies on using void, three dimensional and two dimensional voids are brought to attention on different angles. Besides the void concept on plane, void concept in space is defined according to zero plane. On the zero plane, below the zero plane, open to the zero plane void concepts are explained with examples and it is concluded that architectural desing relies on void concept. In fifth section, work's abstract character, and its approach to the subject is mentioned, and a general sum up of the conclusions from each section is made and void's place in architectural desing is brought to attention along with space's being strictly tied to void.