Anıtsal binalardaki işlev değişikliklerinden doğacak müdahelelerin yapısal-çevresel olarak incelenmesi ve Ayazağa Kasırları örneği

Abstract

ÖZET Birinci bölümde; anıt tanımı, anıtsal değerler, sınıflandırılması, anıtların yıpranma nedenleri ve türleri konularına değinilmiştir. 19. yüzyılın sonlarına doğru kültür tarihi anlayışında meydana gelen değişikliklerle beraber anıt kavramı ve kapsamı genişlemiştir. Bunun sonucunda ise mimari anıtların korunması gereği doğmuştur. Zaman İçinde, mimari anıtlarda fiziksel, sosyo-ekonomik, çevresel ve işlevsel yıpranmalar meydana gelmektedir. Anıtlarda bu yıpranma nedenleri sonucunda (özellikle işlevsel yıpranma) onlara yeni işlev yükleme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. İkinci bölümde; anıtsal yapılardaki işlevsel yıpranma nedenleri açıklanmaktadır. Anıtlarda meydana gelen işlevsel yıpranma; yasal, sosyal, ekonomik ve çevresel nedenler olmak üzere dört grup altında incelenmektedir. Bu nedenler sonucu günümüzde anıtsal yapılardaki işlev değişikliği bir zorunluluk halini almıştır. Üçüncü bölümde; insanlığın ortak mirası olan kültür varlıklarının korunması üzerinde durulmuştur. Bu konuda ülkemizde ve dünyada birtakım yasa ve yönetmelikler oluşturulmuştur. Bu bölümde yönetmeliklerin mimari anıtların, yeniden işlevlendirilmeleriyle ilgili maddelerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde;anıtsal yapılardaki işlev değişikliği zorunluluğu ve bunun sonucunda yapılacak müdahaleler üzerinde durulmuştur. Bu müdahaleler; plan, strüktür, teknik gereksinim, cephe ve çevre olarak sınıflandırılmış ve işlev değişikliği yapılmış anıtsal yapılardan verilen örneklerle açıklanmıştır. VIBeşinci bölümde; işlev değişikliğinden doğan müdahale çeşitleri, Ayazağa Kasırları örneği ile açıklanmaktadır. Örneklerimiz 1914-1993 yılına kadar geçen süre içindeki yapıların kullanımları ile günümüzde yapılmakta olan restorasyon çalışmaları sonrasındaki kullanımları açısından incelenecektir. Bunun sonucunda yapılara her iki dönemde de farklı işlevler yüklendiği ve farklı müdahaleler yapıldığı görülmüştür. VU