Konya yaya üst geçitlerinin gelişim süreci ve yapısal dönüşümünün incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada geçmişten günümüze yaya üst geçitleri incelenmiş ve geçmişteki köprülerin hem yaya hem trafik için kullanıldığı tespit edilmiştir. Günümüz açısından bakıldığında araçların hızlanması ve yaygınlaşması durumu göz önünde bulundurulduğunda; beraberinde ana arterlerin büyümesi, yaya ve trafik karşılaşmasını engelleyip yaya ve araçların tamamen birbirinden ayrılması amacıyla yaya üst geçitleri gelişmiştir. Daha sonrasında sembol yapılara dönüşmüştür. Dünyada yaya üst geçitlerinin tarihçesi kronolojik olarak anlatılmış, kendi içinde kategorize edilerek malzeme, tasarım ve fonksiyonları bakımından incelenmiştir.Çalışmada Konya'daki 2019 yılına kadar yapılan 29 adet yaya üst geçidi değerlendirilmiştir. Bunlardan; 2005 öncesi yapılan üst geçitleri betonarme prefabrik tip üst geçitler olması, engelli standartlarını sağlamaması ve teknolojik durumları göz önünde bulundurularak ayrı bir başlık altında, 2005-2013 arası yapılan üst geçitleri kanun ve yönetmelik düzenlemeleri, malzeme, strüktür, fonksiyon anlamında farklılaşmalar göz önünde bulundurularak ayrı bir başlık altında incelenmiştir. 2013 sonrası yaya üst geçitleri ise günümüz ihtiyaçlarına daha çok cevap vermesi, teknolojik gelişmelerden faydalanması, fonksiyon, form ve malzeme açısından belli standartların gözetilerek yakın çözümler üretilmesi anlamında üç başlığa ayrılmıştır. Yaya üst geçitlerinin Konya haritası üzerinde noktasal gösterimi yapılmıştır. Konumu, malzemesi, formu, statik durumu, fonksiyonu, detayları, bitiş malzemeleri ve maliyet durumu detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Sonuçta Konya'nın bugüne kadar yapılan yaya üst geçitleri kronolojik olarak incelenmiş ve her dönemin teknolojisi malzeme ve taleplerine göre bir yaya üst geçit hafızası oluşturulmuştur.Anahtar Kelimeler: Üst Geçitler, Konya Yaya Üst Geçitleri, Çelik Köprüler, Engelli Yaya Üst Geçitleri, Asansörlü Yaya Üst Geçitleri, Yürüyen Merdivenli Yaya Üst Geçitleri

In this study, pedestrian overpasses were examined from past to present and it was determined that bridges were used for both pedestrian and traffic in the past. From today's perspective, considering the speed and widespread of vehicles and the growth of the main arteries, pedestrian overpasses have been developed in order to prevent pedestrian and traffic encounters and to separate the pedestrians and vehicles completely. Later they turned into symbolic structures.The history of pedestrian overpasses in the world has been described chronologically, categorized within itself and examined in terms of materials, design and functions.In the study, 29 pedestrian overpasses built in Konya until 2019 were examined. The overpasses built before 2005 are examined under a separate heading considering they are reinforced concrete prefabricated overpasses, they do not meet the standards of the disabled and their technological conditions and the overpasses made between 2005-2013 were examined under a separate heading, taking into account the differences in terms of laws and regulations, material, structure and function.The pedestrian overpasses built after 2013 are divided into three headings in terms of responding to today's needs, benefiting from technological developments, and producing close solutions by considering certain standards in terms of function, form and material.Pedestrian overpasses are displayed on the Konya map as points. Its location, material, form, static status, function, details, finish materials and cost status are explained in detail. As a result, the pedestrian overpasses of Konya have been examined chronologically and a pedestrian overpass memory has been created according to the technology, materials and demands of each period.Keywords: Overpasses, Konya Pedestrian Overpasses, Steel Bridges, Disabled Pedestrian Overpasses, Elevator Pedestrian Overpasses, Pedestrian Overpasses with Escalators