Sistinoziste görülen fankoni sendromunun bir in vitro hayvan modelinde incelenmesi

Abstract

27 ÖZET Fankoni sendromu, proksimal tübülüslerdeki transport defekti sonucu ortaya çıkan aminoasidüri, glikozun, fosfatüri ve hiperkloremik asidozdan oluşan bir tablodur. Çocuklarda bu hastalığın en sık nedeni sistinozisdir. Sistinozis hücre içinde şistinin birikimi ile karakterize olan otosomal resesif bir hastalıktır. Bu çalışmada sistinozisde görülen Fankoni sendromunun patofizyolojisi bir in vitro hayvan modelinde incelendi. Sistin dimetil ester (SDME) içerdiği metil grubu sayesinde hücre membranlanndan kolaylıkla geçerek hücre içine girer. Hücre içinde metil ester, şistinden ayrılıp hücre dışına çıkar ve sistin hücre içinde yüksek konsantrasyonlara ulaşır. SDME kullanarak proksimal tübülüslerde elde ettiğimiz hücre içi sistin miktarı, sistinozisli hastaların lökositlerinde ölçülene çok yakındı. Sistin, sistinozisli lökositlerde gösterildiği gibi lizozomlarda birikti. Toksik metabolitin sistin olup, onun indirgenme ürünü olan sisteinin de hiç bir etkisi olmadığım gösterdik. Sistin ile yüklü tübülüslerde özellikle Na-K-ATPaza bağlı oksijen tüketiminin azaldığını gözledik. Bu bulgu sistinozisde görülen proksimal tübülüs işlevindeki bozukluğun transporttaki bir defekten (özellikle ATP gibi maddelerin azalması) kaynaklanabileceğini düşündürür, öte yandan transport dışı (hücre tamiri gibi) işlevler için gerekli respirasyonda bir azalma gözlenmedi. Hücre içi ATP'nin azalması ve transport dışı işlevlerin şistinden etkilenmemesi anoksi modelleri ile bizim modelimizin ortak özellikleri idi. Anoksi modelinde hücre koruyucu etkisi olan glisinin özellikle transport inhibisyonunu kısmen ortadan kaldırdığını gösterdik.