Pamuk çeşitleri (gossypium hirsutum L.)`nin solgunluk hastalığı etmeni (verticillium dahliae kleb.)`ne duyarlılıklarının belirlenmesi ve hastalığın verim ve lif özelliklerine olan etkisinin araştırılması

Abstract

ÖZET Doğan GÖZCÜ ÖZET Yüksek Lisans Tezi PAMUK ÇEŞİTLERİ (Gossypium hirsîtum L.)'NİN SOLGUNLUK HASTALIĞI ETMENİ (Verticillium dahtiae Kleb.)'NE DUYARLILIKLARTNIN BELİRLENMESİ VE HASTALIĞIN VERİM VE LİF ÖZELLİKLERİNE OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Doğan GÖZCÜ Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Pamuk Eksperliği Anabüim Dalı 1999 Bu araştırma, Kahramanmaraş koşullarında, 1998 yılında, solgunluk hastalığına (Verticillium dahliae Kleb.) karşı 18 pamuk (G.hirsutum L.) çeşidinin duyarlılıklarını saptamak amacıyla Tesadüf Blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Çalışmada, pamuk çeşitlerinde hastalıklı bitkilerin oranı (%), yaprak belirtilerine bakarak 0-4 skalasında ve kök boğazı enine kesitindeki siyah lekelere ve beneklere bakılarak 0-3 scala değerlerine göre belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Çun S/2, Çukurova-1518, ÇM-1898, Nazilli-143, Nazilli- 87, ÇM-1912 ve ÇM-1897 çeşitleri diğer çeşitlere göre solgunluk hastalığına karşı daha duyarlı oldukları tespit edilmiştir. Hastalanma gün sürelerine göre ise Nazilli-143, Scala 3/2, Çukurova-1518, Nazilli-87, Maraş-92 ve ÇM-1897 çeşitlerinin diğer çeşitlere göre daha erken sürede hastalandıkları tespit edilmiştir. Bunun yanında, Siocra-324, Nata, Carmen, SureGrow-125, Deltapine-5614, Scala 3/2, Erşan-92, Maraş-92, Lachata, Maraş-92/993-925 ve Sayar-314/984-198 çeşitlerinin diğerlerine göre daha tolerant olduktan tespit edilmiştir. Ayrıca solgunluk hastalığının, duyarlı bulunan pamuk çeşitlerinde kütlü verime olumsuz etkisinin olduğu, ancak diğer verim unsurları ve lif teknolojik özelliklerine önemli ölçüde olumsuz bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Pamuk, Verticillium dahliae, Duyarlılık, Tolerant, Lif Teknolojisi. III

ABSTRAZCT Doğan GÖZCÜ ABSTRACT MSc THESIS RESPONSE OF COTTON CULTIVARS (Gossypium hirsitum L.) TO (VerticMium dahliae Kleb.) AND DETERMINATION OF THE EFFECTS OF DISEASE ON THE YIELD AND FIBER CHARACTERISTICS Doğan GÖZCÜ DEPARTMENT OF COTTON EXPERTISE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SUTÇU İMAM Supervisor: Prof. Dr. Sefer MUSTAFAYEV Yrd.Doç.Dr. Akif ESKALEN Year: 1999, Pages: 84 Jury: Prof. Dr. Sefer MUSTAFAYEV Prof. Dr. Mustafa O?LAKCI Doc.Dr.Cafer MART This research was carried out in order to determine the response of 18 cotton cultivars sown in randomised complete blocks design with four replications to disease (VerticMium dahliae Kleb.) in Kahramanmaraş conditions, in 1998. In this research, (%) percentages of the affected plants from disease was determined by leaf symptoms(0-4) and waiving of spots in cross-section(profile) of root-crown(0-3). According to the results, It was determined that Çun S/2, Çukurova-1518, ÇM-1898, Nazffli-143, NazilIi-87, ÇM-1912 and ÇM-1897 cultivars are more susceptible to disease than the other cultivars. According to the emergence disease days, it was found that Nazilli-143, Scala 3/2, Çukurova- 1518, Nazilli-87, Maraş-92 and ÇM-1897 cultivars willed earlier than the other cultivars. In addition to these, Sıocra-324, Nata, Carmen, Sure Grow-125, Deltapine-5614, Scala 3/2, Erşan-92, Maraş-92, Lachata, Maraş-92/993-925 Sayar-314/984-198 cultivars found more tolerant than the others. However, It was also determined that wilt disease caused yield losses in susceptible cultivars, while it had not negatively effect on yield components and fiber technological characteristics. Key Words: Cotton, Verticillium dahliae, Sensitive, Tolerance, Fiber Technology. IV