İnsan merkezli bütünleşik kentsel ulaşım planlama modeli

Abstract

ÖZET Araç merkezli ulaşım planlaması yaklaşımı ile şekillenen günümüz kentleri giderek bir kısır döngü içine girmektedir. Sorunun çok boyutlu ve disiplinlerarası özelliği daha farklı bir ele alışı zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada insanı merkeze koyan, toplumsal beklentilerin de ulaşım olgusunun içinde yer aldığı, yaya-araç birlikteliğinin dengeli ve uyumlu olarak çözümlendiği bir kavramsal model önerilmektedir. Bu modelde sürdürülebilirlik, yaşanabilirlik ve hakçalık ilkeleri temel alınmıştır. Ölçülebilir, hesaplanabilir, somut değerlerin girdi olarak kullanıldığı geleneksel ulaşım modellerinden farklı olarak, bu modelde ölçülemeyen, algılanabilir, soyut nitelikli temel değerler de girdi olarak alınmaktadır. Çalışmada üzerinde durulan en önemli konu ulaşım planlama olgusunun çok disiplinli bir süreç olduğudur. Tezin genel yaklaşımında da vurgulandığı gibi amaç, araçsız -otomobilsiz kent yaratmak değil, bütünleşik ulaşım yaklaşımıyla sosyal, fiziksel, ekonomik, kurumsal, çevresel yapıda dengeyi yaratmanın ipuçlarını ortaya çıkartmaktır. Modelin oluşumunda etkili olan süreç dışında kuramsal modellerle desteklenen yaya verileri ve değer yargılarına dayalı betimsel veriler, sosyal yaşam beklentileriyle birlikte değerlendirilerek MOLA NOKTALARI kavramı ile mekana yansıtılmaktadır. İnsan Merkezli Bütünleşik Ulaşım Planlama Modeli; Kentsel Planlama ve Kentsel Ulaşım Planlamasını birarada ele alması, insanın ulaşılabilirliğini hedeflemesi, disiplinlerarası çalışma sürecini içermesi, hesaplanabilir sayısal verilerin yanısıra, sayısal olmayan toplumsal verilere değer vermesi, sadeliği ve uygulanabilirliği açısından ekonomik olması, gelişmeleri içerebilecek esnekliğe sahip olması, insan beklenti ve taleplerine yönelik olması, sürekli izleme ve geri beslemeyi içermesiile gelecek kuşaklara yaşanabilir kentsel ortam sunmada bölgesel ve ülkesel beklentilere de bir anahtar olacağı düşüncesini güçlendirmektedir. Tez çalışmasının genel amacı doğrultusunda İnsan Merkezli Bütünleşik Ulaşım Planlama Modeli kapsamında Konya kenti örnek alan olarak seçilmiştir. Kentin yaşanabilirliğinin arttırılmasında yaya hareketliliğini ortaya koyan bu çalışma geliştirdiği kavramsal model çerçevesinde Konya Ulaşım Master Planıyla bütünleştirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Yaya, Kentsel Ulaşım Planlaması, Ulaşım Modelleri, Yaşanabilirlik, Bütüncül Ulaşım Planlaması

SUMMARY Today the cities are formed mostly by car-oriented transportation planning which eventually creates a vicious circle. The dissertation is multi dimensional and require a multi-disciplinary approach. The thesis proposes a conceptual model that puts the human first, includes social expectations, in a balanced pedestrian and vehicle transportation. The model is based on the concepts of sustainability, livability and equity. It uses intangible, perceptible and abstract basic data contrary to the traditional models, which use tangible, countable and concrete one. It emphazises on the requirement of multi- disciplinary approach in transportation planning. The aim is not to create a city without cars but to find out socially, physically, economically, institutionally and environmentally harmonised city with an integrated urban transportation approach. The model proposes PAUSE NODES in urban space which considers different activities of pedestrians. Human Based Integrated Transportation Planning Model ; ? integrates urban planning and urban transportation planning, ? aims accessibility of people ? includes a multi-disciplinary approach ? considers intangible data besides tangible one ? is economical as it is simple and easy to implement ? is flexible for new developments ? meets human expectations and demands ? includes monitoring and feed backs The thesis contributed to creation of data base on pedestrian behaviour to Konya Transportation Master Planning process. At the end of the study the data provided input to the Human Based Integrated Transportation Planning Model. Keywords: Transportation Planning, Pedestrian, Transportation Models, Livability, Integrated Transportation Planning m