Kentsel morfoloji bağlamında kentsel tasarım rehberlerinin irdelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı kentsel tasarım süreci içinde ürün koymakta güçlü bir araç olan kentsel tasarım rehberlerini morfolojik bağlamda irdelenmesidir. Kentsel tasarım bilim dalının bir uzmanlık alanı olarak ortaya çıkması ile birlikte ortaya konulcak ürünlerin nasıl olacağı, hangi uzmanlık alanlarını kapsayacağı, nerelerde ve nasıl gerçekleştirileceği önemli sorulan oluşturmuştur. Yaşadığımız kentler ve çevre sürekli bir değişim içindedir. Bu değişim olumlu yönde olduğu gibi sıklıklada olumsuz yönde olmaktadır. Olumsuzlukların başlıca sebepleri ürünleri ortaya çıkış sürecinin gelişi güzel olması ve toplumsal-mekansal hafıza ile ilişkilendirilmemiş olmasıdır. Gelişi güzelliği önlemek için kuramsal alt yapısı oturmuş rehberlere ihityaç vardır. Bu nitelikte rehberlerin örnekleri İngiltere ve A.B.D'de 1970'lerden itibaren görülmektedir. Kentlerin gelişimi sırasında hazırlancak projelerin kamusal çıkarlar ile çatışmaması, mekanın kalitesi arttırması, kültürel-ekolojik sürdürülebilirliğin sağlanması, estetik değerlerin ön plana çıkması rehberler ile sağlanmıştır. Kentsel morfoloji çalışmaları kentin temel bileşenlerini (parsel büyüklükleri, plan tipolojileri ve topografya ile ilişkileri, cephe hatları,bir araya gelişler vb.)analiz eder. Bu analizler üzerine oluşturulacak bir rehber ise kentin mekansal ve kültürel kalitesini en iyi şekilde korur ve geliştirir.

The aim of this study is to discuss in morphological context the urban design- guidelines, which are powerful tools for urban design process. The appearance of the urban design science as a profession, brought with itself the questions, how the product should be, which professional fields will be covered, when and how it will be realized. The cities and environment, where we live, are in continuous metamorphosis. This metamorphosis is either positive or mostly negative. The negative effect is mainly caused by randomly realized products and by not relating with the socio-spatial conscience. To overcome the randomness, guidelines with theoretical infrastructure are needed. This type guidelines are being used since 1970 in England and U.S.A. To prevent the conflict between urban design development and public interest, and to increase quality of space design, to achieve cultural-ecological continuity, to emphasize the aesthetic values, are all done, by using the guidelines. Urban morphological studies analyze the components of the city, like parcel sizes, type of plans, topographic layout, etc. A guideline based on this analyze will provide the best protection and cultural development for the city.