Multipl skşerozda otonomik sinir sistemi fonksiyonlarının değerlendirilmesi

Abstract

46 ÖZET Multipl Sklerozda (MS) otonomik sinir sistemi etkilenimini belirlemek amacıyla, ortalama hastalık süresi 8 yıl, ortalama disabilite skoru (EDSS = expanded disease status scale ) 1.8 olan 22 MS hastası ve 22 kontrole otonomik semptomlarla ilgili standart sorgulama ve 8 standart test uygulandı. Hastaların %90'ı en az bir otonomik 4 semptom bildirirken ; en sık ortostatik, vazosekretomotor ve mesaneye ait problemler mevcuttu. Barorefleks yanıtlar, derin solunuma, valsalva manevrasına kalp hızı yanıtı, ayağa kalkışa kalp hızı ve kan basmcı yanıtı ve izometrik egzersize kan basıncı yanıtı ile değerlendirildi. Hastalardan 10 tanesinde (%45.5) barorefleks yanıtlarda etkilenme saptandı. Bu hastaların 7 tanesinde erken etkilenme, 2 tanesinde kesin etkilenme ve bir tanesinde de ağır etkilenme ile uyumlu test sonuçlan elde edildi. Mental aritmetik testinde, hasta grubunda üç, kontrol grubunda bir kişi `sınırda` kan basma yanıtı verirken ; soğuk uygulama testinde kontrol ve hasta grubunda anlamlı test sonucu elde edilmedLHastalar ve kontrollere sempatik deri yanıtı (SDY ) kayıtlan dört ekstremitede yapıldı ve dört hastada SDY, beş ardısıra uyaran sonrası negatif olduğu için `anormal test sonucu` kabul edildi. SDY'leri anormal olan dört hasta, barorefleks yanıtlan bozuk olan hastalardı. Otonomik fonksiyon bozukluğunu saptamada SDY, kardiyovasküler testler ile uyumlu sonuçlar verdi. Otonomik etkilenim ile hastalık süresi ve disabilite arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı. Bu çalışmada değerlendirilen 22 MS vakasında, hastalık sürelerinin kısa ve disabilitelerinin hafif olmasına rağmen, otonomik tutulumun yüksek oranda olduğu görüldü. Özellikle barorefleks mekanizmadaki bozukluk hastanın yaşam kalitesini düşüren ortostatik bulgular yanında, ani ölümlere de neden olabileceğinden ortaya47 çıkarılması önem taşımaktadır. Bu sonuçlar ışığı altında, MS' de, hastaların takibinde Kurtzke genişletilmiş disabilite skalasına ek olarak otonomik laboratuvar testlerinin de izlenmesi gerekmektedir.