Kahramanmaraş Narlı Ovası topraklarının fiziksel, kimyasal, mineralojik özelliklerinin belirlenmesi ve olası tarımsal uygulama etkilerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Pınar lOTTÇrnŞKAN ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ KAHRAMANMARAŞ NARLI OVASI TOPRAKLARININ FİZİKSEL, KİMYASAL, MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ VE OLASI TARIMSAL UYGULAMA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI Pınar KILIÇ COŞKAN KSÜ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI DANIŞMAN : Yrd. Doç. Dr. Kadir YILMAZ Yd: 2000, Sayfa: 70 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Kadir YDLMAZ : Doç. Dr. Mehmet Nuri BODUR : Yrd. Doç. Dr. Recep GÜNDOĞAN Kahrantanmaraş-Pazarcık-Narlı ovası topraklarının fiziksel, kimyasal, mineralojik özelliklerinin belirlenmesi ve tarımsal uygulama etkilerinin saptanması amacı ile yapılan bu araştırmada, topraklarda genellikle kirecin yüksek düzeyde olduğu ve buna bağlı olarak pH'nın da hafif bazik olduğu belirlenmiştir. Düşük yükseltiye sahip alanlarda hafif tuzluluk belirlenmiştir. Ovanın organik madde düzeyi yetersiz bulunmuştur. Yüzey topraklarında yüksek fosfor düzeyi saptanmış, baskın katyon olarak Ca bulunmuş ve bunu sırasıyla Mg, K ve Na takip etmiştir. Toprakların bünyesinin SL ve C arasında değiştiği, 20-40 cm derinlikte hacim ağırlığı değerlerinin yüksek olduğu ve buna bağlı olarak gözenekliliğin bazı alanlarda yetersiz olduğu gözlenmiştir. Yavaş yararlı potasyum içeriği yararlı potasyum içeriğinden genelde yüksek düzeyde bulunmuştur. Baskın kil minerali olarak paligorskit ve smektit belirlenirken bunları kaolinit, illit ve vermikulit takip etmiştir. Ova topraklarının kireç içeriğinin yüksek, dolayısıyla pH'nın bazik olması, fosforun kalsiyum ile çözünmez bileşikler oluşturarak yarayışsız forma dönüşmesine neden olabilir. Toprakların düşük olan organik madde düzeyini artırmak için bölgedeki anız yakmanın engellenmesi ve ekim nöbetine yeşil gübre bitkilerinin alınması faydalı olacaktır. Na düzeyinin düşük düzeyde bulunması nedeniyle ovada alkalilik sorununun olmadığı söylenebilir. 20-40 cm derinlikteki hacim ağırlığı değerlerinin yüksek olması bu katmandaki sıkışmanın, başka deyişle pulluk altı katmanının varlığının göstergesidir. Ova topraklarının yararlı potasyumu yenileme bakımından çoğunlukla varsıl kaynaklara sahip oldukları söylenebüir. Paligorskitin ovada başlan olarak bulunması, eskiden göl tabanı olan alanlardaki paligorskit oluşumunu destekleyen görüşler ile, yarı kurak iklim koşullarının hüküm sürdüğü alanda smektit grubu minerallerin yaygın olarak bulunması ise bu mineralin ayrışma ve oluşma koşulları ile uyumlu bulunmuştur. İllit ile yavaş yararlı potasyum arasında %1 düzeyinde pozitif ilişkinin bulunması potasyumun illit mineralinin tabakaları arasında fikse olduğunu belirten literatür verilerini destekler bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: pH, fosfor, yavaş yararlı potasyum, hacim ağırlığı, kil mineralleri

ABSTRACT Pınar KTÎ JC. COSKAN ABSTRACT MSc THESIS THE PHYSICAL, CHEMICAL, MINERALOGICAL PROPERTIES AND EFFECTS OF AGRICULTURAL PRACTICES IN THE SOILS ON KAHRAMANMARAŞ-NARLI PLAIN Pınar KILIÇ COŞKAN DEPARTMENT OF SOIL SCIENCE INSTITUTE OF NATURAL APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM Supervisor: Asst. Prof. Dr. Kadir YILMAZ Year: 2000, Pages: 70 Jury : Asst Prof. Dr. Kadir YILMAZ : Assoc. Prof. Dr. Mehmet Nuri BODUR : Asst Prof. Dr. Recep GÜNDO?AN The aim of this study was to determine the chemical, physical, mineralogical properties and the effects of agricultural practices in the soils on Kahramanmaraş-Pazarcık-Narh plain. Carbonate and pH levels were determined as high. The salinity problems were found in the southern of plain with low elevation. The organic matter levels of the soils were very low. The phosphorus levels were determined as high in the surface depths. The calcium was formed as a dominant cation, followed by magnesium, potassium and sodium, respectively. Texture were determined to be between SL and C in the sous. The bulk density of soils were increased in 20-40 cm depth. The low values of porosity were determined in some sous. The slowly-available potassium contents were higher than available potassium in the soils. Palygorskite and smectite were found to be dominant, followed by kaolinite, illite and vermiculate, respectively. The phosphorus may be changed into unavailable forms in the area that had high carbonate and pH levels. The burning crop-residue must be forbidden and the sod plants can be cultured in order to increase of organic matter levels of the soils. Because of low Na level, alkalisation problems were not determined in the soils. The high bulk density were evaluated as pressed layer in 20-40 cm depth. The slowly-available potassium contents were higher than available potassium in the soils. It was concluded that the ability of soils to supply available potassium was found to be efficient Palygorskite and smectite were found to be dominant in the sous. These results were also comparable with previous results which reflected that the paligorskite was dominantly found as clay mineral in old lacustrine deposits. That smectite was found dominate clay mineral was suitable with condition of decomposition and formation of smectite in semi-arid climate conditions. Illite was found at high levels in the sous that had high available and slowly available potassium contents. The high illite contents were related to high potassium levels. Therefore, there was a significant correlation (1%) between the values of slowly available potassium and illite levels. This indicated that potassium was fixed in the layer of illite day mineral. This finding was in accordance with the results of previous studies. Key Words: pH, phosphorus, slowly available potassium, bulk density, clay minerals n